Weerstandsvermogen en risicobeheersing
Risicomanagement heeft een prominente plek binnen de planning en control cyclus van de gemeente Uden. Het is een continuproces. Bij alle planning & control producten wordt hierover gerapporteerd. In plaats van een periodieke inventarisatie is het risicomanagement bij de gemeente Uden een manier van denken. Het dient als hulpmiddel bij het nemen van besluiten door zowel de gemeenteraad als het college.
Financiële strategie en beleid
Het financiële beleid van de gemeente Uden kent 3 pijlers.
In deze bestuursrapportage wordt een toelichting gegeven op de pijler risicomanagement/ weerstandscapaciteit.
Ontwikkeling vermogenspositie
De gemeente Uden wil onder andere sturen op risico’s en weerstandsvermogen. Belangrijk hierbij is ook de ontwikkeling van de vermogenspositie van onze gemeente. In onderstaand overzicht is duidelijk zichtbaar hoe het vermogen zich ontwikkelt.
In de grafiek is zichtbaar dat de reserve positie van de gemeente Uden flink is afgenomen ten opzichte van 2009 en sinds 2011/2012 redelijk stabiel is. De afname van het vermogen wordt voornamelijk veroorzaakt door de genomen verliezen in het grondbedrijf. De vermogenspositie staat onder druk en daar zijn wij ons bewust van. Stappen die genomen worden om onze vermogenspositie en de financiële positie te verbeteren zijn beschreven bij de toelichting op de incidentele risico's. Daarnaast is de verbetering van de financiële positie ook een belangrijk onderdeel van het strategische financieel beleid.
Risico's, weerstandscapaciteit en ratio's
Het beleid voor risicomanagement (PDF, 502.2 kB)is geactualiseerd en door uw Raad vastgesteld in december 2014. Er wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen incidentele en structuerele risico's. Dit resulteert in 1 weerstandsratio. De inzichtelijkheid in de risico's van de gemeente Uden is hiermee niet gewijzigd. De verantwoording van de risico's vindt op dezelfde transparante wijze plaats als voorheen.
Risico's
Bij het opstellen van de Programmabegroting 2016-2019 in augustus van dit jaar hebben we de meest actuele informatie opgenomen voor wat betreft de structurele risico's en de structureleweerstandscapaciteit. Er is op dit moment geen andere informatie beschikbaar om een betere prognose te maken. Daarom wordt voor de risico inventarisatie, de top 10 grootste risico's en de risico's per programma verwezen naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing van de Programmabegroting 2016.
Herijking reserves en voorzieningen
Het jaarlijks screenen van de gemeentelijke reserves en voorzieningen vond tot jaarrekening 2013 plaats als onderdeel van het jaarrekeningtraject. Voorafgaand aan het vaststellen van de programmarekening werd deze herijking van de reserves en voorzieningen door de raad vastgesteld. De voorstellen in die herijking waren al meegenomen in de later in die vergadering vast te stellen programmarekening.
Planning en control beweegt zich meer en meer naar continous reporting. Daarbij worden de belangrijkste onderdelen die de (financiële) positie van de gemeente bepalen vaker (continue) geactualiseerd. Denk hierbij o.a. aan:
- de stand van zaken van de te realiseren bezuinigingen
- het risicobeheer en weerstandsvermogen
- het grondbedrijf
- de onderhanden werken
Als onderdeel van het weerstandsvermogen is het ook wenselijk dat we een actueel beeld hebben van onze reserve en voorzieningenpositie.
Genoeg aanleidingen om met ingang van 2015 de herijking van de reserves en voorzieningen te integreren in de belangrijkste producten van de Udense P&C-cyclus.
De notitie herijking reserves en voorzieningen treft u hier.
Weerstandscapaciteit
De weerstandscapaciteit bedraagt € 30,7 mln. Voor de specificatie hiervan klik hier.
Weerstandsratio
De weerstandsratio wordt als volgt berekend:
weerstandscapaciteit
risico's = weerstandsratio
De weerstandsratio geeft aan in hoeverre de gemeente Uden in staat is haar risico's op te vangen.
Toelichting ontwikkeling incidentele ratio
De incidentele ratio ligt boven de gestelde norm (tussen 1 en 2) en is nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van de de Programamrekening 2014. De risico's zijn afgenomen met ongeveer € 1 mln. Dit wordt vooral veroorzaakt door de afname van de risico's in het sociale domein omdat er een reserve is opgenomen per 31 december 2014 van € 2,7 mln om de risico's af te dekken. Daar tegenover staat ook een afname van de weerstandscapaciteit van € 1 mln. Dit wordt enerzijds verklaard door positieve jaarrekeningresultaat 2014 van € 1,2 mln en anderzijds door het negatieve resultaat van deze 2e financiële afwijkingenrapportage van € 2 mln. Per saldo is de weerstandsratio daarmee gelijk gebleven.
Doorkijk naar de toekomst
De weerstandsratio ligt nog op de gestelde norm maar er zijn nog steeds veel factoren die deze ratio direct negatief kunnen beïnvloeden. Denk hierbij aan afboekingen vanuit de grondexploitatie, het niet halen van bezuinigingstaakstellingen, toename van de risico’s en negatieve resultaten in afwijkingenrapportages.
Om het weerstandsvermogen minimaal op niveau te houden of te verbeteren, zal verder worden gegaan met de volgende stappen:
- Actief sturen op het realiseren van de bezuinigingen doormiddel van de bezuinigingsmonitor;
- Extra kritisch kijken naar B&W voorstellen waarbij als dekking de algemene reserve vrij besteedbaar wordt genoemd;
- Bestemmingsreserves kritisch screenen en waar mogelijk vrij laten vallen ten gunste van de algemene vrije reserve;
- Bestemmingsreserves koppelen aan de algemene vrije reserve;
- Eventuele exploitatieoverschotten direct toevoegen aan de algemene reserve vrij besteedbaar.