Weerstandsvermogen en risicobeheersing
Conform het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is de naam van deze paragraaf gewijzigd van paragraaf risico inventarisatie en weerstandsvermogen naar weerstandsvermogen en risicobeheersing
Risicomanagement heeft een prominente plek binnen de planning en control cyclus van de gemeente Uden. Het is een continuproces. Bij alle planning & control producten wordt hierover gerapporteerd. In plaats van een periodieke inventarisatie is het risicomanagement bij de gemeente Uden een manier van denken. Het dient als hulpmiddel bij het nemen van besluiten door zowel Raad als college.
Financiële strategie en beleid
Zichtbaar is dat risicomanagement, wat het onderwerp is van deze paragraaf, slechts 1 van de 3 pijlers is. Het beleid ten aanzien van risicomanagement wordt op dit moment geactualiseerd. De planning is om het in vierde kwartaal van 2014 ter besluitvorming aan te bieden aan de Raad.
De pijler dekking/sluitende begroting wordt nader toegelicht in het bestedings-en dekkingsplan. De pijler financiering komt aan de orde in financieringsparagraaf.
Prestatie indicatoren
Om te kunnen sturen op de financiën zijn er prestatie indicatoren Voor de 3 pijlers, dekking, risicomanagement en financiering zijn de volgende prestatie indicatoren gedefinieerd:
Dekking
- Begroting is structureel in evenwicht
Risicomanagement
- Weerstandsratio
- Weerstandscapaciteit
Financiering
- Solvabiliteitsratio
- Netto schuld als percentage van de exploitatie
- Ratio verstrekte geldleningen aan derden/verbonden partijen in relatie tot de gemeentelijke inkomsten mag niet toenemen
De uitwerking van de 3 pijlers van de financiële positie hebben eveneens zijn plek bij de prestatie indicatoren die zijn opgenomen in programma 5.
Risico's, weerstandscapaciteit en ratio's
Het beleid voor risicomanagement is door uw Raad vastgesteld in 2010. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen incidentele risico's, weerstandscapaciteit en ratio's en de structurele risico's, weerstandscapaciteit en ratio.
Top 12 risico’s
De risico inventarisatie vindt plaats op basis van de inschatting van de financiële impact en de kans van optreden. We hanteren hierbij klassen van 1 tot 5. Hierbij oplopend van kans en financiële impact. Voor een verdere toelichting op dit systeem van risicobeoordeling verwijzen wij naar het eerder genoemde beleid voor het risicomanagement van november 2010. Hieronder is schematisch weergegeven wat de grootste risico’s zijn voor de gemeente Uden. Voor deze weergave is geen onderscheid gemaakt tussen de incidentele en structurele risico’s.
De risico’s in het rode gebied zijn voornamelijk risico’s vanuit het grondbedrijf en de decentralisatie van de transities in het sociale domein. Deze risico’s zijn ingeschat als hoog. De risico's zijn onder de aandacht. Bij het grondbedrijf is de risico inventarisatie een belangrijk onderdeel van het meerjarig perspectief. Ook de externe accountant bevestigd dat de beheersing, wat een belangrijk gedeelte is van de risico inventarisatie, van het grondbedrijf op orde is.
De risico's met betrekking tot de decentralisaties kunnen als volgt toegelicht worden. Per 1 januari 2015 worden de taken op het gebied van Jeugdzorg, Participatie (samenvoeging van de Wwb, Wsw en een deel van de Wajong) en de Awbz/WMO (dagbesteding, ondersteuning en begeleiding) aan de gemeenten overdragen. Deze overdracht gaat gepaard met grote (financiële) verantwoordelijkheid. Dit brengt ook risico’s met zich mee. Er zijn nog veel onzekerheden met betrekking tot de decentralisaties. Toch is er een eerste aanzet gemaakt voor de risico inventarisatie conform het uniforme systeem van risicomanagement van de gemeente Uden waarbij de risico's gekwantificeerd zijn. Deze zijn opgenomen in de risico inventarisatie onder programma 2 Maximaal meedoen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de risico's specifieker opgenomen en toegelicht kunnen worden naarmate de decentralisaties verder worden ingevuld/vorm krijgen. De risico inventarisatie zoals deze nu is opgenomen in de Programmabegroting is een eerste inschatting van de risico's. De verdere verfijning hiervan zal worden opgenomen in de Programmarekening 2014
De risico’s in het oranje gebied zijn verschillend van aard. Het zijn risico’s waarvan de kans bijzonder klein is dat ze zich voordoen, maar als ze zich voordoen is de financiële impact groot.
Ontwikkeling vermogenspositie
De gemeente Uden wil sturen op risico’s en weerstandsvermogen. Belangrijk hierbij is ook de ontwikkeling van de vermogenspositie van onze gemeente. De vermogenspositie heeft betrekking op de incidentele weerstandscapaciteit. In onderstaand overzicht is duidelijk zichtbaar hoe het vermogen zich ontwikkelt.
In de grafiek is zichtbaar dat de reserve positie van de gemeente Uden van 2011 flink is afgenomen ten opzichte van 2009. De afname van het vermogen wordt voornamelijk veroorzaakt door de genomen verliezen in het grondbedrijf. De vermogenspositie staat onder druk en daar zijn wij ons bewust van. Stappen die genomen worden om onze vermogenspositie en de financiële positie te verbeteren zijn beschreven bij de toelichting op de incidentele risico's. Daarnaast is de verbetering van de financiële positie ook een belangrijk onderdeel van het nieuwe strategische financieel beleid.