Samenvatting

Samen voor een vitaal Uden!

Dit is de eerste begroting die we als nieuw College aanbieden aan de gemeenteraad. Na de verkiezingen van 19 maart 2014 is er een coalitieprogramma samengesteld met als titel 'Samen voor een vitaal Uden!' waarmee wij de komende vier jaar aan de slag gaan.

Uden heeft zich de laatste jaren flink ontwikkeld. Op basis van het coalitieakkoord kunnen we deze tendens vasthouden. Het behoud van het sociaal vangnet, goede (centrum)voorzieningen, ruime onderwijsmogelijkheden, verantwoorde zorg, lage lasten voor onze inwoners en mogelijkheden voor groei, zijn hierbij belangrijke speerpunten.

We zien grote uitdagingen voor de toekomst. Een (zo het lijkt) licht economisch herstel, de grote veranderingen in het sociale domein en ook aandacht voor duurzaamheid en veiligheid zorgen ervoor dat de komende vier jaren een uitdaging zijn.

Uden wil verder vorm geven aan participatie in de breedste zin van het woord. Onze inwoners willen duidelijk meedoen, zijn mondig, zijn pro-actief. Zie hier de voorbeelden van ‘Udenaar de toekomst’ en het raadsinitiatief 'G1000’. Bij die ontwikkelingen komt veel energie vrij in onze Udense samenleving. Dit geldt evenzeer voor ons bedrijfs- en verenigingsleven. Onze rol is hierbij faciliterend en ondersteunend, met de insteek zaken mogelijk te maken. Het College wil met de Raad, inwoners, bedrijven, organisaties en verenigingen streven naar: 'Samen voor een vitaal Uden!'

Programmaplan

In navolging van het coalitieakkoord ‘Samen voor een vitaal Uden!’ is de programma-indeling van het Programmaplan ongewijzigd gebleven. Per programma zijn de doelstellingen voor de komende vier jaren geformuleerd. Hoe wij die doelstellingen denken te realiseren, is uitgeschreven in concrete acties. In overleg met het auditcomité zijn de prestatie-indicatoren per programma hierbij geformuleerd.

Wij hebben er het volste vertrouwen in, mede gelet op de adviserende rol hierbij van het auditcomité, dat we met ons huidig programmaplan aan die verwachting kunnen voldoen.

Investeringen

In 2015 is voor ruim € 4 miljoen aan nieuwe investeringen gepland. Zonder uitputtend te zijn noemen we hier de herinrichting van de Marktstraat (€ 810.000), het opknappen van het Brabantplein (€ 175.000), rehabilitatie Veghelsedijk (€ 565.000) en het aanleggen van de Verlengde Noordlaan met bijkomende werkzaamheden (€ 1.925.000). Ook stellen we voor om nu in te stemmen met en de middelen met ingang van 2016 beschikbaar te stellen voor de vervanging/uitbreiding van de kunstgrasvelden UDI’19/Beter Bed en Hockey Club Uden en met extra middelen voor de vervangende nieuwbouw van het Udens College (€ 625.000).
Verder resteert er volgens onze prognose in 2015 nog voor een bedrag van circa € 10 miljoen aan onderhanden werken. Overigens worden niet al die onderhanden werken in 2015 volledig afgerond. De voortvarendheid waarmee deze investeringen, waaronder infrastructurele werken en gebouwen, gerealiseerd kan worden, hangt van verschillende factoren af.
Verder verwijzen wij naar ons investeringsprogramma, waarin eveneens diverse geplande (vervangings)investeringen zijn opgenomen.

Minder uitgaven

Ter voorbereiding op de programmabegroting 2014 is een zorgvuldig bezuinigingsproces doorlopen. In totaal werd voor ruim € 3,7 miljoen aan mogelijke bezuinigingsvoorstellen gedaan. Uitgangspunt hierbij was: handhaving van het sociaal vangnet en geen lastenverzwaring voor burgers en bedrijven naast de gebruikelijke inflatiecorrectie. Uiteindelijk was een pakket van € 1,9 miljoen voldoende om programmabegroting 2014 sluitend te krijgen. De overige bezuinigingsvoorstellen (van € 1,8 miljoen) zijn daarbij geparkeerd om eventueel in te kunnen zetten bij een nieuwe noodzakelijke bezuinigingsronde. . In de voorliggende Programmabegroting 2015 hebben we geput uit de eerder genoemde reservelijst om onze uitgaven te verminderen. Het gaat hierbij om een bedrag van € 393.000 structureel. Er zijn geen maatregelen genomen die extra kosten voor onze inwoners of bedrijven betekenen. Veel van de bezuinigingsposten hebben betrekking op het afromen van overtollige subsidies. Daarnaast stellen wij voor om in de lijn van het coalitieakkoord de budgetten voor promotie te herschikken. Ook gaan we aan de slag om bij het MRK een betere balans te krijgen tussen de hoogte van de subsidie en het aantal bezoekers.

Gehanteerde financiële uitgangspunten

Wij houden rekening met de prognoses van het Centraal Planbureau. Die prognoses worden door het Rijk vertaald naar circulaires. Deze circulaires bieden belangrijke aanknopingspunten voor het opstellen van de begroting. Voor deze begroting hebben we ons gebaseerd op de informatie uit de meicirculaire. De (financiële) gevolgen van de Rijksbegroting, die op Prinsjesdag is gepresenteerd door het Kabinet, wordt verwerkt in de Begrotingsnotitie 2016 en Programmabegroting 2016. De Programmabegroting moet meerjarig sluitend zijn. Dat structurele evenwicht wordt niet gerealiseerd in 2015. De jaren 2016 en verder sluiten daarentegen volgens onze huidige prognoses met een overschot van circa € 300.000. Hiermee voldoen we volledig aan de hiervoor geldende wettelijke richtlijnen en aan het toetsingskader van onze financieel toezichthouder, de Provincie.

Sociaal deelfonds komt te vervallen

In de voorliggende programmabegroting zijn wij er vanuit gegaan dat het sociaal deelfonds ingesteld ging worden. Op 11 september 2014 ontvingen we echter het nieuws dat minister Plasterk het wetsvoorstel tot instellen van het sociaal deelfonds ging intrekken. Dit wetsvoorstel ligt ter vaststelling bij de Tweede Kamer.

In plaats van een sociaal deelfonds worden de middelen voor het sociaal domein nu verstrekt als een integratie-uitkering. Hiermee vervalt de eerdere verplichting om de middelen voor de drie transities binnen het sociaal domein uit te geven en kan er nu daadwerkelijk sprake zijn van integrale afweging binnen de gemeenten. De Raad in de gemeente Uden heeft overigens al eerder aangegeven de middelen rond de transities te willen oormerken voor dit doel. Voor de gemeente Uden verandert er inhoudelijk dan ook niets als gevolg van deze intrekking. Om die reden hebben we de teksten in de programmabegroting niet aangepast.

Monitoring voortgang bezuinigingsmaatregelen 2012 en verder

De economische recessie van de afgelopen zeven jaar is er de oorzaak van dat de gemeente Uden diverse bezuinigingsprocessen heeft moeten doorlopen. Niet alle bezuinigingsvoorstellen zijn direct realiseerbaar. Om de voortgang van de realisatie goed te kunnen volgen, wordt er sinds 2013 een bezuinigingsmonitor opgesteld. Vier keer per jaar wordt de raad geïnformeerd over de voortgang. Ook in de nu voorliggende begroting is een aantal bezuinigingen voorgesteld. Die worden uiteraard toegevoegd aan de monitor. Wij vinden het belangrijk dat de bezuinigingen volgens planning gerealiseerd worden. Er wordt door ons dan ook pro-actief op gestuurd. Het niet realiseren betekent namelijk een extra beroep op de vermogenspositie van de gemeente.

Financiële positie

In het coalitieprogramma is een gedegen en transparant financieel beleid een belangrijk speerpunt. Sturen op een structureel sluitende begroting en een adequaat risicomanagement zijn al twee pijlers waar de gemeente Uden op stuurt en wat we de komende jaren verder willen gaan uitdiepen en verbeteren. Daar hebben we met ingang van dit jaar een pijler aan toegevoegd: sturen op onze schuldpositie. Om verder invulling te kunnen geven aan het ‘sturen op onze schuldpositie’ gaan we meer sturen op solvabiliteitsratio en de netto schuld als percentage van de exploitatie.
Om een indicatie te geven van onze huidige financiële positie kunnen we in ieder geval stellen dat we een met ingang van 2016 structureel sluitende begroting hebben en dat de vermogenspositie zoals opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risico-inventarisatie stabiel is gebleven. Ons doel is om onze financiële positie te versterken door te sturen op deze drie pijlers.

Behandelingsprocedure

• 23 september: aanbieding programmabegroting 2015 aan de Raad.
• 12 oktober: uiterste datum indienen technische vragen door de fracties.
• 15 oktober: raadsbrede inspraakavond.
• 21 oktober: verstrekken antwoorden op de technische vragen door het College.
• 30 oktober: uiterste datum indienen algemene beschouwingen door de fracties.
• 6 november: behandeling en vaststelling programmabegroting 2014.