Financieringsparagraaf

Het doel van deze paragraaf is om de financiële positie van de gemeente op basis van het door de Raad vastgestelde treasurystatuut te evalueren. Daarnaast is de paragraaf een belangrijk instrument voor het transparant maken van de financieringsfunctie. 

De centrale doelstelling van het treasurybeleid is het beheren van de financiële geldstromen en het beperken van de financiële risico’s voor de gemeente. De uitvoering van treasury wordt wettelijk geregeld in de Wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO). Deze wet regelt dat de uitvoering van de treasuryfunctie binnen de gemeente uitsluitend de publieke taak dient en geschiedt binnen de financiële kaders van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.  

Financiële strategie en beleid

Zoals ook te lezen is in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing sturen we voor gezonde gemeentefinanciën op drie belangrijke pijlers. In onderstaand schema is dit weergegeven. Vervolgens is per pijler een toelichting opgenomen.

Dekking/sluitende begroting

De gemeentebegroting staat nog steeds onder druk. Ons uitgangspunt is dat we jaarlijks een structureel sluitende begroting presenteren, waarbij de structurele lasten ook daadwerkelijk gedekt worden door structurele inkomsten.
Om dit te realiseren zijn er de afgelopen jaren diverse bezuinigingen doorgevoerd. Met de bezuinigingen zoals opgenomen in Programmabegroting 2016 meegeteld is in totaal voor bijna € 7,6 miljoen aan structurele bezuinigingen doorgevoerd. Gelukkig lijkt het erop dat het licht economisch herstel zich de komende jaren gaat doorzetten. Deze bevestiging zien we ook in de nieuwe prognoses in het in maart 2016 door het Centraal Planbureau gepubliceerde Centraal Economisch Plan 2016. Dit herstel zal zich voor Uden gaan vertalen in een hogere algemene uitkering, een positieve ontwikkeling van de woningbouw en een toename van de werkgelegenheid. Op basis van de huidige inzichten is een extra bezuinigingsronde voor Programmabegroting 2017 dan ook niet nodig.  

De reservepositie van de gemeente Uden is toegenomen met € 5.167.178 naar € 50.814.380. Voor een uitgebreide specificatie van dit bedrag van € 5,1 miljoen, zie de bijlage staat van reserves en voorzieningen. De belangrijkste posten die dit saldo veroorzaken zijn, de geraamde onttrekkingen aan de algemene reserve vrij besteedbaar van € 4,3 miljoen en de per saldo toevoegingen aan de Algemene reserve grondbedrijf (€ 7 miljoen) en de reserve sociaal domein (€ 3,7 miljoen). 

Actuele Ontwikkelingen

(bron: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/macro-economie/publicaties/artikelen/archief/2016/4953-economische-groei-2015-iv.htm )

Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt, is de economische situatie in 2015 verder verbeterd. Deze ontwikkelingen hebben vanzelfsprekend zijn weerslag op de financiën van de gemeente Uden. Lees hier meer over in de onderbouwing actuele ontwikkelingen.

Risicomanagement/weerstandscapaciteit

Deze pijler is nader toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Financiering/EMU-saldo, Wet hof en schuldpositie

Deze 3e pijler en vooral het actief sturen op deze pijler is vrij nieuw voor onze gemeente. We hebben ‘het sturen op schuld’ als doelstelling opgenomen in het coalitieprogramma ‘Samen voor een vitaal Uden!’. Tevens zijn er prestatie indicatoren opgenomen om de realisatie van deze doelstelling te kunnen monitoren. Vanaf deze programmarekening wordt er verantwoording afgelegd over deze nieuwe indicatoren.

Tijdens de economische crisis van de afgelopen jaren hebben we vooral ingezet op zoveel als mogelijk blijven doen voor onze burgers. Dit uiteraard wel binnen de voor ons geldende richtlijnen en boekhoudvoorschriften (BBV). Extra investeringen worden door ons gefinancierd met langlopende geldleningen. Hierdoor is onze schuldpositie uiteraard wel toegenomen.

Schatkistbankieren en Wet Hof

Het huidige kabinet heeft een regeerakkoord gesloten dat voor gemeenten een aantal (financiële) gevolgen heeft. In dit regeerakkoord zijn o.a. afspraken gemaakt over het verplicht schatkistbankieren en de Wet HOF (Wet Houdbare Overheidsfinanciën). Doel hiervan is het verlagen van de schuld van de Economische Monetaire Unie (EMU). De gemeente Uden voldoet aan de voorwaarden van het schatkistbankieren en de Wet HOF.

De komende jaren verwachten wij, als gevolg van onze financiële positie, geen overtollige middelen te bezitten. De financiële gevolgen van het verplicht schatkistbankieren zijn naar verwachting voor onze gemeente dan ook te verwaarlozen. 

Financiering en rentebeleid

De financieringspositie wordt in meerjarig opzicht bepaald door de uitvoering van de investeringen (onderhanden werken) de financiële activa, de aangetrokken geldleningen en de verwachte opbrengst grondverkoop.

Het kengetal netto schuld als aandeel van de inkomsten zegt het meest over de financiële (vermogens)positie van een gemeente. Dit kengetal wordt wel de netto-schuldquote genoemd. De netto-schuldquote geeft aan of een gemeente investeringsruimte heeft of juist op haar tellen moet passen. Het eigen vermogen in de vorm van reserves zegt daar weinig over. Het eigen vermogen geeft aan in hoeverre het gemeentebezit vrij van schuld is. Dat zegt niets over de hoogte van de schuld waarmee het bezit wel belast is. De norm van de VNG ligt tussen 0 en 100. Boven een netto-schuldquote van 100 is de situatie kritiek. In het coalitieprogramma 'Samen voor een vitaal Uden!' is als streven opgenomen een percentage niet hoger dan 80%. Rekening houdend met bovenstaande argumenten heeft de raad (audit-comité) besloten om met name de financiële kengetallen eerst gedurende een aantal jaren te inventariseren, om later op basis van inzicht daar pas een daadwerkelijk streefgetal aan te verbinden met bijbehorende extra noodzakelijke acties.

De netto-schuldquote is de afgelopen jaren gestegen naar 107% (ultimo 2013). Hierna is de netto-schuldquote gedaald naar 76,4% in 2015. Bij de integrale afweging van middelen is er tot nu toe nog niet voor gekozen om actief op deze indicator te sturen. Wel zijn er stappen gezet om samen met het auditcomité het financieel beleid achter de 3 pijlers te doorgronden. Zoals eerder aangegeven om dan ook op termijn op basis van de verzamelde informatie een realistisch en passend streefgetal te kunnen vaststellen.

Vanwege de nieuwe investeringen geraamd in de programmabegroting 2016, zullen we hoogstwaarschijnlijk een nieuwe geldlening aan moeten trekken van ongeveer € 15 miljoen. Hiermee neemt onze schuldpositie toe en dus ook de schuld-quote. Hier moeten we wel de reguliere aflossingen op de reeds afgesloten langlopende geldleningen bij betrekken. De verwachting is dat de netto-schuldquote in 2016 uit zal komen op 90%.

Voor een nadere onderbouwing van de financieringspositie en het rentebeleid klik hier. 

Renterisico’s

Het renterisico is de mate waarin de lange en korte rente een negatief effect hebben op het resultaat en dus de financiële positie. Voor de toetsing van het renterisico heeft de overheid twee instrumenten gedefinieerd namelijk de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. 

• De kasgeldlimiet geeft aan hoeveel de gemeente kort mag financieren als percentage van de begroting. De toegestane kasgeldlimiet bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal.
• De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar.

Zoals uit onderstaande grafiek is waar te nemen is de kasgeldlimiet in 2015 niet overschreden. Ook de renterisiconorm is in 2015 niet overschreden. Voor een uitgebreide toelichting klik hier.

Lange en korte financieringsmiddelen

Onderstaand overzicht van financieringsmiddelen geeft weer wat de opgenomen en verstrekte geldleningen van de gemeente Uden zijn.

In 2015 is er geen nieuwe lening afgesloten. Naast de “rekening courant”, “kasgeldleningen” en de “rekening Schatkistbankieren” kent de gemeente geen korte leningenportefeuille.

Renteresultaat 2015

De omvang van het renteresultaat wordt nu vooral beïnvloed door het gekozen omslagpercentage (4,0% in 2015) ten opzichte van de werkelijke kosten van aantrekken van geld (zowel het eigen als het vreemde vermogen) en de geschatte saldi per 1 januari. In totaal levert dit een incidenteel nadeel op van € 65.000. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat er minder rente aan activa kan worden toegerekend dan verwacht. Dit leidt tot een nadeel in de renteparagraaf, maar komt als voordeel (vrijval kapitaallasten) terug op de diverse bestuurlijke producten. Zie hiervoor ook de analyse op programma 5 Dienstbare en betrouwbare overheid (link analyse op hoofdlijnen toevoegen)

Ontwikkelingen BBV

Ruim tien jaar na het tot stand komen van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten) is de tijd nu rijp tot redelijk drastische aanpassingen van deze BBV. Eén van deze aanpassingen betreffen het toerekenen van rente. Meer hierover leest u bij financiering en rentebeleid.