Samenvatting

De Programmarekening bestaat uit een jaarverslag en een jaarrekening. In het jaarverslag wordt verantwoording afgelegd over de gerealiseerde doelstellingen en de paragrafen. De jaarrekening is vooral financieel van aard. 

Jaarrekening

Financieel resultaat

De gemeente Uden heeft het jaar 2015 afgesloten met een positief saldo van € 774.000. Voor een analyse op dit jaarrekeningresultaat klik hier.

De raad wordt gevraagd om € 100.000 te bestemmen voor herinrichting en sloop Udens College. In 2015 is het hiervoor geraamde budget niet aangesproken in verband met vertraging in de bestemmingsplanprocedure. Op basis van resultaatbestemming willen we dit bedrag graag overhevelen naar 2016.

De raad wordt ook gevraagd om  € 81.000 te bestemmen voor verdere uitvoering in 2016 van de offerte 32 (programmabegroting 2015, extra acties ten behoeve van verminderen van instroom en het versnellen van uitstroom van uitkeringsgerechtigden). In 2015 heeft de raad een incidenteel budget ad. € 300.000 beschikbaar gesteld voor dit doel. Deze middelen zijn in 2015 ingezet voor extra formatie, extra activiteiten en de aanschaf van een nieuw softwarepakket dat de mogelijkheid biedt meer te werken vanuit de competenties van de bijstandscliënten. Daarnaast is extra ingezet op handhaving. Een aantal acties is later gestart dan verwacht en zullen doorlopen in 2016.   

Wat dan nog resteert van het jaarrekeningresultaat is een bedrag van € 593.000. We stellen voor om dit bedrag toe te voegen aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. 

Bij het opmaken van de jaarrekening 2015 kan worden vastgesteld dat van de Sociale Verzekeringsbank (PGB’s), de centrumgemeente Den Bosch (Jeugd-ZIN) en de centrumgemeente Oss (Wmo2015-ZIN) nog geen definitieve afrekeningen over 2015 met accountantsverklaringen zijn ontvangen. De cijfers hierover in deze jaarrekening zijn derhalve onder voorbehoud. Rekening houdend met dit voorbehoud, bedroeg het voordeel Sociaal Domein € 3,7 mln (incidenteel). Conform amendement 2 bij de jaarrekening 2013 worden alle overschotten Jeugdzorg, Wmo en ParticipatieWet aan de reserve Sociaal Domein toegevoegd; tekorten worden aan deze reserve onttrokken. Alhoewel 2015 nog een positief beeld laat zien zijn de verwachtingen dat dit vanaf 2016 minder optimistisch zal zijn. Het totale budget Sociaal Domein zal tm 2020 naar verwachting met ongeveer € 4 mln afnemen (structureel). Waarvan ca € 3 mln vermindering bijdrage voor Wsw’ers. Daarnaast gaat het budget Jeugdzorg met € 1 mln omlaag. Het is nog onduidelijk wat dit voor de gemeente Uden betekent.
Behalve op genoemde ontwikkelingen wil het college nog wijzen op de verwachting dat een nieuwe aanbesteding voor Wmo-hulpmiddelen nadrukkelijk minder voordelig zal uitpakken dan het huidige. Een nieuwe aanbesteding zal op zijn vroegst in 2017 in werking treden en op zijn laatste in 2019.
Daarnaast moet rekening gehouden met worden met mogelijke ontwikkelkosten voor de door-ontwikkeling van IBN naar een nieuwe rol in de ParticipatieWet. Met de reserve Sociaal Domein kunnen incidentele financiële tegenvallers worden opgevangen en is het mogelijk extra in de kanteling te investeren met de intentie de transitie binnen de beschikbare budgetten uit te voeren.  
 

Jaarverslag

Financiële positie

Om adequaat te kunnen sturen op de financiële positie hanteren we sinds 2014 drie pijlers, te weten:

• Dekking/sluitende begroting
• Risicomanagement/weerstandscapaciteit
• Financiering

Dekking/sluitende begroting

Deze pijler stuurt op een structureel sluitende begroting. Dat betekent dat de structurele uitgaven kunnen worden opgevangen met structurele inkomsten. Programmabegroting 2015 sloot met een structureel tekort van € 479.000. Programmarekening 2015 laat een overschot zien van € 774.000. Zoals uit de verschillenanalyse blijkt is het merendeel incidenteel. Ter voorbereiding op Programmabegroting 2017 wordt deze analyse waar nodig nog verder uitgediept zodat eventuele structurele mee-of tegenvallers betrokken kunnen worden bij het meerjarenbeeld.

Risicomanagement/weerstandscapaciteit

Bij het opstellen van de Programmarekening zijn de risico's geactualiseerd. Conform de door de raad vastgestelde systematiek zijn deze financieel vertaald. De totale risico's zijn ten opzichte van vorig jaar afgenomen van € 15 mln naar € 14,4 mln. Daar tegenover staat een weerstandscapaciteit van € 36 mln (in 2014 nog € 31 mln). Deze capaciteit bestaat uit de algemeen vrij besteedbare reserve, het jaarrekeningresultaat, de stille reserves en de onbenutte belastingcapaciteit.

De weerstandsratio (weerstandscapaciteit/risico's) bedraagt per 31 december 2015 2,51 (in 2014 2,13). De weerstandsratio is ten opzichte van 2014 sterkt verbeterd en is nu zelfs ruim boven de norm (ratio tussen 1 en 2). 

Met deze ratio tonen we aan dat de gemeente Uden goed in staat is haar financiële tegenvallers op te vangen. Hierbij merken we op dat er veel factoren zijn die deze ratio kunnen beïnvloeden, bijvoorbeeld het al dan niet realiseren van bezuinigingen, resultaten van afwijkingenrapportages of afboekingen vanuit de grondexploitatie. We blijven uiteraard actief sturen op de weerstandsratio. Deze pijler is nader uitgewerkt in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Financiering

Het vooral actief sturen op de schuldpositie is nog steeds vrij nieuw voor onze gemeente. We hebben het 'sturen op schuld' als doelstelling opgenomen in het coalitieprogramma "samen voor een vitaal Uden!"  In de Programmabegroting 2015 zijn ook indicatoren opgenomen om deze doelstelling te kunnen meten. In 2015 heeft de gemeente Uden geen nieuwe geldleningen aangetrokken en heeft in totaal ruim € 6 mln aan aflossingen verricht. Hiermee is de netto-schuldpositie verbeterd. In 2016 verwachten we echter weer geld aan te moeten trekken om de geplande investeringen uit te kunnen voeren. Deze extra lening van € 15 mln. heeft dan overigens weer direct een negatief effect op onze schuldpositie. Deze pijler is nader uitgewerkt in de financieringsparagraaf.

Financiële doorkijk naar 2016

Deze Programmarekening is in april 2016 afgerond.  Het Centraal planbureau had toen de Macro economische verkenning 2016 gepubliceerd. Een prognose die het Kabinet gebruikt bij de voorbereiding van de Rijksbegroting en een document wat wij gebruiken bij de voorbereiding van de Begrotingsnotitie 2017. De groei van de Nederlandse economie houdt volgens die prognoses aan met een gemiddelde groei van 1,8% per jaar. Het begrotingstekort verandert bij ongewijzigd beleid in 2021 naar een overschot op de Rijksbegroting. Verder zien we op termijn een afname van de overheidsschuld. Op basis van die informatie verwachten we géén extra noodzakelijke bezuinigingen vanuit het Rijk. De beperkte groei lijkt het voor gemeenten echter ook niet mogelijk te maken om nieuwe financiële impulsen te geven aan beleid.

Gerealiseerde doelstellingen

In 2015 zijn onder andere de volgende doelstellingen gerealiseerd:

• De G1000 heeft zijn vervolg gekregen. Dit jaar zijn Udenaren aan de slag gegaan met de top 10 ideeën die uit de G1000 zijn gekomen. De G1000 heeft een duidelijke verbinding met Udenaar de Toekomst, waarin Groen, Gezond, Gastvrij en Gezellig de kenmerken zijn.
• In februari 2015 heeft de opening van de Promenade, met winkels, 31 sociale huurwoningen en twee parkeerdekken plaatsgevonden.
• Met de opknapbeurt/kwaliteitsverbetering van gevels van overige panden in het centrum is de uitstraling van het centrum sterk verbeterd.
• De voorbereidingen zijn in volle gang voor de realisatie van een Foodcourt in Uden Noord,  met o.a McDonalds, Subway en KFC.
• De ontwikkeling van het Zorgpark met vernieuwende zorg en wellness concepten is eveneens in volle gang. De voorbereidingen van een multizorgcentrum zijn nog steeds gaande.
• De huizenmarkt herstelt zich boven verwachting. Er zijn aanzienlijk meer woningen in aanbouw genomen dan voorzien (203 ten opzichte van 160).
• De herbouw van de afgebrande basisscholen Jan Bluyssen en De Brinck is in volle gang. Door toepassing van innovatieve vormen van gebruik van energie en materialen wordt dit wellicht één van de meest duurzame scholen van Nederland.
• De voorbereidingen voor het aanleggen van gratis WIFI in het winkelcentrum zijn getroffen.
• De voorbereidingen voor de realisatie van nieuwbouw HAVO/VWO van het Udens college zijn getroffen.
• Het nieuwe Kindcentrum in Odiliapeel wordt komend jaar opgeleverd.
• Op het gebied van duurzaamheid is er, samen met de bewoners van de wijken Melle en Hoeven gestart met een pilot tot terugbrengen van restafval, de eerste resultaten zijn positief.
• Voorbereidingen zijn getroffen voor de aanleg van glasvezel in het buitengebied.
• Ter verbetering van de dienstverlening is er een snelbalie geopend, waar inwoners zonder afspraak hun paspoort of rijbewijs kunnen ophalen.
• Het Inrichtings- en Beheerplan voor het Landschapspark de Maashorst is vastgesteld en in uitvoering. Recent zijn bijvoorbeeld Wisents (Europese bizons) uitgezet voor het graasbeheer.
• Er is gestart met de inkleuring van de culturele uitvoeringsagenda 2016-2020.
• We zijn gestart met de ontwikkeling van een zonnepanelenpark op Hoogveld.
• De mobiliteitsvisie is vastgesteld en wordt met ingang van 2016 uitgevoerd.
• De revitalisering van bedrijfsterrein Loopkant-Liessent is afgerond.
• Op het gebied van arbeid is regionaal het WerkgeversServicePunt ingericht.

De realisatie van doelstellingen en projecten is ook opgenomen in de highlights per portefeuille.

Continuous reporting

Ons jaarverslag is al lang niet meer een verslag waarin alleen verantwoording wordt afgelegd over het afgelopen jaar. Belangrijk vinden we ook dat we op basis van de rapportages vooruit kijken. Bij onze bezuinigingsmonitor en bijlage 'onderhanden werken' gaan we nu nog een stapje verder. In deze twee onderdelen hebben we ook de besluitvorming opgenomen van ons meest actuele P&C-product "Programmabegroting 2016-2020'. Een eerste stap naar 'continuous reporting'. Dit is het continu verantwoording afleggen over deze onderwerpen. Hierdoor kunnen we nu op deze twee onderwerpen een compleet en actueel beeld schetsen.

Accountantscontrole/bedrijfsvoeringsverklaring

Met ingang van 1 juli 2015 heeft de raad een andere huisaccountant te weten PricewaterhouseCoopers (PWC). Hun controleaanpak en hun denkwijze over bijvoorbeeld continuous reporting sluit goed aan bij onze ambities op het gebied van planning en control. We hopen voor de komende jaren dan ook weer op een constructieve samenwerking met de raad, het college, PWC en de medewerkers van de gemeente Uden en PWC. Programmarekening 2015 is de eerste jaarrekening die gecontroleerd is door PWC. De controle heeft geresulteerd in een goedkeurende controleverklaring voor zowel rechtmatigheid als getrouwheid. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het accountantsverslag.

De gemeente Uden wil graag 'in control' zijn. Daarvoor is een systeem van interne beheersingsmaatregelen aanwezig. Ook het systeem van risicobeheersing draagt daar aan bij. In de bedrijfsvoeringverklaring verklaart het college en ambtelijk management dat de interne risicobeheersing- en controlesystemen adequaat en effectief zijn.

Behandelingsprocedure