Financieringsparagraaf

Het doel van deze paragraaf is om de financiële positie van de gemeente op basis van het door de Raad vastgestelde treasurystatuut te evalueren. Daarnaast is de paragraaf een belangrijk instrument voor het transparant maken van de financieringsfunctie. De centrale doelstelling van het treasurybeleid is het beheren van de financiële geldstromen en het beperken van de financiële risico’s voor de gemeente. De uitvoering van treasury wordt wettelijk geregeld in de Wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO). Deze wet regelt dat de uitvoering van de treasuryfunctie binnen de gemeente uitsluitend de publieke taak dient en geschiedt binnen de financiële kaders van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.

Financiële strategie en beleid

Zoals ook te lezen is in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing sturen we voor gezonde gemeentefinanciën op drie belangrijke pijlers. In onderstaand schema is dit weergegeven.

Dekking/sluitende begroting

Een structureel sluitende begroting is een begroting waarin de jaarlijks terugkerende lasten ook daadwerkelijk gedekt worden door jaarlijks terugkerende inkomsten. Onze begroting staat al een aantal jaren onder druk. Vanaf de aanvang van de economische recessie was dat goed te verklaren. Onze belangrijkste inkomstenbron 'de algemene uitkering van het Rijk' werd namelijk aanzienlijk lager door de vele rijksbezuinigingen die hierin doorberekend zijn. Verder kregen gemeenten er -als vorm van Rijksbezuiniging- ook steeds meer taken bij, waarbij niet altijd een financiële vergoeding tegenover stond. Neem hierbij ons standpunt om bewust in te teren op onze reserves om toch tijdens deze recessie zoveel als mogelijk te realiseren voor onze inwoners en onze coalitiestandpunten om géén OZB-verhoging door te voeren en het sociaal vangnet in tact te laten de druk op de begroting is verklaard. Om toch een structureel sluitende Programmabegroting te kunnen aanbieden gedurende die jaren is er in drie bezuingingsronden voor bijna  € 7 miljoen structureel aan bezuinigingen gerealiseerd. In deze Programmabegroting is € 853.000 aan bezuinigingen opgenomen in het bestedings- en dekkingsplan.

Nu met de positieve signalen over een licht herstel van de economie, was onze hoop ook gericht op een groei van de algemene uitkering. De lijn van het Kabinet is echter niet op gericht om bij het aantrekken van de economie ook weer meer te gaan investeren in de BV Nederland. Daarentegen kiest zij ervoor om de belastingdruk te verlagen en de schuldpositie te verbeteren. Prima initiatieven overigens, alleen hiermee neemt het uitgavenpatroon van het Rijk niet toe en dat hebben wij 'gemeenten' nu juist nodig om een groei in de algemene uitkering te kunnen verwachten.

Onze hoop was gevestigd op een groei in de algemene uitkering, waarmee wij in Uden ook actief konden gaan werken aan het verbeteren van onze reservepositie, verbeteren van onze schuldpositie en gelijktijdig de juiste investeringen kunnen doen voor onze inwoners. Nu die hoop voorlopig weg is, zien wij voor de jaren 2017 en verder wederom de noodzaak om te anticiperen door een nieuwe bezuinigingsoperatie voor te bereiden. Hierbij zullen we ons, samen met de Raad, onze inwoners, bedrijven en verenigingen moeten afvragen welke voorzieningen we in Uden in stand willen houden en tegen welke prijs. Het zal duidelijk zijn dat dit geen makkelijke keuzes gaan worden.

Actuele ontwikkelingen

Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt, is er sprake van een lichte verbetering in de economische situatie Deze ontwikkelingen zien wij als gemeente hopelijk terug in het aantrekken van de grondverkopen, de toename van banen en als afgeleide hiervan een afname in het aantal bijstandsontvangers.

De pijler dekking/sluitende begroting wordt nader toegelicht in het bestedings- en dekkingsplan.

Risicomanagement/weerstandscapaciteit

De pijler risicomanagement komt aan de orde in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Financiering/EMU-saldo, Wet hof en schuldpositie

Zichtbaar is dat financiering, wat het onderwerp is van deze paragraaf, slechts 1 van de 3 pijlers is. De actuele ontwikkelingen, het beleid en risico’s rond financiering worden nader uitgewerkt in deze paragraaf.
Deze 3e pijler en vooral het actief sturen op deze pijler is vrij nieuw voor onze gemeente. We hebben ‘het sturen op schuld’ als doelstelling opgenomen in het coalitieprogramma ‘Samen voor een vitaal Uden!’. Tevens zijn er prestatie-indicatoren opgenomen om de realisatie van deze doelstelling te kunnen monitoren. In de programmarekening 2015 wordt er voor het eerst verantwoording afgelegd over deze nieuwe indicatoren.
Tijdens de economische crisis van de afgelopen jaren hebben we vooral ingezet op zoveel als mogelijk blijven doen voor onze gemeente. Dit uiteraard wel binnen de voor ons geldende richtlijnen en boekhoudvoorschriften (BBV). Extra investeringen worden door ons gefinancierd met langlopende geldleningen. Hierdoor is onze schuldpositie uiteraard wel toegenomen.
Deze schuldpositie staat nu volgens onze eigen maatstaven (indicatoren) onder druk. Daar willen we de komende periode dan ook actief verbetering in aan gaan brengen. Zie hiervoor verder ‘financiering en rentebeleid’.

Wettelijke kaders

Ten aanzien van het treasurybeleid zijn de volgende kaders van belang:

• Wet financiering decentrale overheden (Fido)
• Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo)
• Treasurystatuut gemeente Uden
• Schatkistbankieren en Wet HOF

De wet Fido geeft aan dat het aantrekken en uitlenen van geld alleen kan plaatsvinden in het kader van de publieke taak. Er is een verbod op bankieren door overheden. De Ruddo geeft onder andere voorschriften over beleggingen (minimale ratings) en derivatenconstructies.
In het treasurystatuut van de gemeente Uden zijn de doelstellingen van het treasurybeleid opgenomen. Daarnaast is vastgelegd wie welke rol heeft in het treasurybeleid.

Rentevisie

Een rentevisie is een instrument dat helpt renterisico’s te beheersen. Een rentevisie is gebaseerd op het interpreteren van een aantal economische variabelen. De belangrijkste variabele daarbij is de inflatieverwachting. Wanneer men veel inflatie verwacht dan zal de Europese Centrale Bank (ECB) reageren door de korte termijn voorschotrente te verhogen. Op basis van deze voorschotrente worden de banktarieven berekend. De actuele situatie op de rentemarkt leest u hier .

Financiering en rentebeleid

De financieringspositie wordt in meerjarig opzicht bepaald door de uitvoering van de investeringen (onderhanden werken) de financiële activa, de aangetrokken geldleningen en de verwachte opbrengst grondverkoop.

Het kengetal netto schuld als aandeel van de inkomsten zegt het meest over de financiële (vermogens)positie van een gemeente. Dit kengetal wordt wel de netto-schuldquote genoemd. De netto-schuldquote geeft aan of een gemeente investeringsruimte heeft of juist op haar tellen moet passen. Het eigen vermogen in de vorm van reserves zegt daar weinig over. Het eigen vermogen geeft aan in hoeverre het gemeentebezit vrij van schuld is. Dat zegt niets over de hoogte van de schuld waarmee het bezit wel is belast.
De norm van de VNG ligt tussen 0 en 100. Boven een netto-schuldquote van 100 is de situatie kritiek. In het coalitieprogramma “Samen voor een vitaal Uden!’ is het streven opgenomen naar een percentage niet hoger dan 80%.
De netto-schuldquote is de aflopen jaren gestegen naar 107,0% (ultimo 2013). In 2014 is de netto-schuldquote gedaald naar 88,3%. Ondanks dat er het afgelopen jaar een verbetering merkbaar is, is de quote nog steeds hoger dan de norm van 80%. Bij de integrale afweging van de middelen is er tot nu toe niet voor gekozen om ook daadwerkelijk actief te sturen op deze indicator.
Vanwege de nieuwe investeringen in deze programmabegroting zal er waarschijnlijk een nieuwe geldlening aangetrokken moeten worden van ongeveer €15.000.000 en zal daardoor de netto-schuldquote weer verder gaan verslechteren

Voor een nadere onderbouwing van de financieringspositie en het rentebeleid klik hier.

Toetsing renterisico’s

Voor de toetsing van het renterisico heeft de overheid twee instrumenten gedefinieerd namelijk de kasgeldlimiet en de rente risiconorm. De kasgeldlimiet geeft aan hoeveel de gemeente kort mag financieren als percentage van de begroting. De toegestane kasgeldlimiet bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal.
De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar.

EMU-Saldo

Sinds Nederland deel uitmaakt van de Economische en Monetaire Unie (de EMU) wordt voor het begrotingssaldo een definitie gebruikt die binnen de gehele EMU hetzelfde is, het EMU-saldo. In het Verdrag van Maastricht (1992) is afgesproken dat het EMU-tekort van een land max. 3% BBP (Bruto Binnenlands Product) mag zijn.

Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven van de overheid. Het EMU-saldo van de lokale overheid telt mee voor het EMU-saldo van de totale overheid.
Om inzicht te geven in het verwachte EMU-saldo van de lokale overheid is weergave van het saldo een verplicht onderdeel in de programmabegroting. De cijfers worden daarnaast verstrekt aan het CBS.
Sturing op het EMU-saldo is van groot belang in verband met de Wet HOF. Het maximale EMU-tekort voor de gemeente Uden bedraagt ongeveer 3,9 miljoen. In bijgevoegde tabel is waar te nemen dat de gemeente Uden ruim onder deze norm blijft.