Samenvatting

De Programmarekening bestaat uit een jaarverslag en een jaarrekening. In het jaarverslag wordt verantwoording afgelegd over de gerealiseerde doelstellingen en de paragrafen. De jaarrekening is vooral financieel van aard. 

Jaarrekening

Financieel resultaat

De gemeente Uden heeft het jaar 2017 afgesloten met een positief saldo van € 1.800.000. Voor een analyse op dit jaarrekeningresultaat klik hier.

Resultaatbestemming

In 2017 zijn alle beleidsplannen die te maken hebben met de fysieke leefomgeving geïnventariseerd om te kunnen bepalen welke aanvullingen op de bestaande Omgevingsvisie en welke programmalijnen gewenst zijn. Het afwegingskader van de Omgevingsvisie zal in 2018 gerealiseerd worden en het bestaande beleid zal worden vertaald in de opzet van programmalijnen. Tevens wordt dan bij wijze van proefgebied, de huidige Omgevingsvisie voor het gebied Lankes nader uitgewerkt.
Het verzoek is het resterende budget € 85.000 over te hevelen naar 2018 ter dekking van de kosten voor het proefgebied en de ontwikkeling van het afwegingskader om te komen tot integrale afweging

Wat dan nog resteert van het jaarrekeningresultaat is een bedrag van € 1.715.000. We stellen voor om dit bedrag toe te voegen aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. 

Jaarverslag

Financiële positie

Om adequaat te kunnen sturen op de financiële positie hanteren we drie pijlers, te weten:

• Dekking/sluitende begroting
• Risicomanagement/weerstandscapaciteit
• Financiering

Dekking/sluitende begroting

Deze pijler stuurt op een structureel sluitende begroting. Dat betekent dat de structurele uitgaven kunnen worden opgevangen met structurele inkomsten. Programmabegroting 2018 sloot met een structureel tekort van € 318.000. Programmarekening 2017 laat een overschot zien van € 1.800.000. Zoals uit de verschillenanalyse blijkt is dit grotendeels incidenteel. Mochten er structurele mee-of tegenvallers uit de analyse blijken, dan betrekken we die bij de voorbereiding van Programmabegroting 2019.

Risicomanagement/weerstandscapaciteit

Bij het opstellen van de Programmarekening zijn de risico's geactualiseerd. Conform de door de raad vastgestelde systematiek zijn deze financieel vertaald. Door dit af te zetten is de weerstandsratio bepaald. In onderstaande grafiek is zichtbaar hoe deze ratio zich ontwikkelt.

De werkelijke ratio in 2017 bedraagt 2,27 en is toegenomen met 0.13 ten opzichte van de werkelijk ratio 2016. DIt wordt veroorzaakt doordat de risico's naar verhouding minder zijn toegenomen dan de weerstandscapaciteit.

De weerstandscapaciteit is toegenomen met € 6,6 mln. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door enerzijds de toename van de algemene reserve grondbedrijf. Als gevolg van wetswijzigingen zijn wij als gemeente verplicht meer tussentijdse winst (€ 6,6 mln) te nemen. Deze wordt rechtstreeks gedoteerd aan de algemene reserve grondbedrijf, waardoor dit geen effect heeft op het resultaat. Wel verhoogt dit de algemene reserve grondbedrijf. Daarnaast is ook de reserve sociaal domein toegenomen met ruim € 2 mln. De overschotten in het sociaal domein worden toegevoegd aan deze reserve conform het raadsbesluit bij de Programmarekening 2013. De stille reserves zijn daarentegen afgenomen met € 1,5 mln als gevolg van verkoop van panden.

De risico's zijn toegenomen met ongeveer € 3 mln. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere risico's met betrekking tot het sociaal domein. Deze risico's zijn lastig in te schatten cq. financieel te maken conform onze systematiek voor risicomanagement. Tot voorheen werden de risico's in het sociaal domein tekstueel opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. Omdat we het financiële positie van het sociaal domein (risico's en stand van de reserve) zo transparant mogelijk willen opnemen in onze verantwoording, hebben we met ingang van deze Programmarekening de risico's voor het sociaal domein financieel opgenomen. Omdat we nog geen betere inschatting kunnen maken, hebben we het bedrag gelijk gehouden aan de stand van de reserve sociaal domein. Anderzijds hebben we de reserve sociaal domein betrokken bij de berekening van de weerstandscapaciteit. Per saldo heeft deze presentatie geen invloed op de weerstandsratio maar naar onze mening is het inzicht in de financiële positie van het sociaal domein hiermee wel toegenomen. De ambitie voor de komende jaren is om een steeds betere inschatting te kunnen maken van de risico's met betrekking tot het sociale domein.

Per saldo ontwikkelt de ratio zich positief en zit op de norm van 2.

Financiering

Het vooraf actief sturen op de schuldpositie is nog vrij nieuw voor onze gemeente. We hebben het 'sturen op schuld' als doelstelling opgenomen in het coalitieprogramma "samen voor een vitaal Uden!"  In 2017 is de nieuwe 'Financiële verordening 2017' vastgesteld waarin is opgenomen om bij grotere investeringen ook het schuldeffect in beeld te brengen. Hiermee zetten we weer een nieuwe stap in het actief sturen op schuld. In de P&C producten zijn inmiddels een verplichte set financiële indicatoren opgenomen die op termijn ook inzicht moeten geven in de werkelijke geldstromen, en die ons moeten kunnen vergelijken met andere gemeenten. In Programmabegroting 2017 hadden we een prognose opgenomen dat we € 15 miljoen moesten aantrekken. In werkelijkheid hebben we geen geldlening hoeven af te sluiten en hebben we in totaal € 6,8 mln afgelost. 

Financiële doorkijk naar 2018

Deze Programmarekening is eind maart 2018 afgerond. Eind maart is ook de maartcirculaire 2018 beschikbaar gesteld door het Rijk. Deze circulaire staat geheel in het teken van de financiële gevolgen van het Regeerakkoord en de programmastart van het Interbestuurlijk Programma (IBP), waarin het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen hebben afgesproken een aantal grote maatschappelijke opgaven aan te pakken.

Belangrijke thema’s in het IBP zijn: klimaat, wonen, regionale economie, vitaal platteland, sociaal domein, migratie, problematische schulden en goed openbaar bestuur. Het accres wordt verhoogd voor de uitvoering van het IBP en de normeringssystematiek wordt verruimd. Er wordt 200 mln gereserveerd voor het oplossen van knelpunten binnen het sociaal domein, waarvan 100 mln uit de algemene uitkering komt. De verdeling van de middelen (200 mln) zal worden aangeleverd door de VNG. We zien een verschuiving van de specifieke uitkering naar de algemene uitkering. Dit betekent dat de integrale afweging van de middelen nog belangrijker gaat worden. Het financieel beeld is gunstig voor gemeenten. Ook Uden profiteert hiervan. Deze prognoses kunnen nu betrokken worden bij de financiële vertaling van het nieuwe coalitieprogramma 2018-2022.

Wat hebben we gerealiseerd?

De realisatie van doelstellingen en projecten is opgenomen in het jaarverslag bij de betreffende programma's. Het grondbedrijf wordt hieronder nader toegelicht.

Grondbedrijf

Woningbouw

De woningmarkt in Uden kenmerkt zich in 2017 door een toename van het aantal verkopen, stijgende transactieprijzen en afnemende verkooptijd. Deze positieve ontwikkelingen vertalen zich eveneens in een stijging van het aantal in aanbouw genomen woningen. In totaal zijn in 2017 161 woningen in aanbouw genomen (verwachting ca. 150 woningen). We verwachten dat het aantal in aanbouw te nemen woningen in 2018 hoger zal liggen, ca. 200 woningen.

In 2017 is 27.376m2 grond van de gemeente verkocht en geleverd t.b.v. woningbouw. Geraamd was 31.025m2 te verkopen. Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat in Hoenderbos/Velmolen een beroepsprocedure tegen een omgevingsvergunning is gevoerd waardoor de reeds verkochte gronden pas begin 2018 geleverd zullen worden. Ook niet geleverd zijn de gronden voor de sociale huurwoningen in De Ruiter Dit wacht op een benodigde wijziging van het bestemmingsplan. Daar tegenover staat een positieve afwijking qua verkoop en levering op de Schepersweg, Uden Noord I en Hoenderbos/Velmolen.

Bedrijfsterreinen

De markt voor bedrijventerreinen is stijgend. Voor de Gemeente Uden is er stijgende vraag als gevolg van uitbreiding van bestaande bedrijven én in bedrijven met een regionale functie. In 2017 is 31.133m2 grond van de gemeente verkocht op de bedrijfsterreinen inclusief bedrijfsterrein op restgrond. Geraamd was 16.000m2 te verkopen.

Geraamd resultaat

Na het doorvoeren van de BBV-wijzigingen en de overige mutaties is het  verwachte saldo Netto Contante Waarde per 1-1-2018 (MJP 2018) in vergelijk met MJP 2017 als volgt:

* Voor winstneming 2017 van € 6,6 mln

Er zijn verschillende mutaties doorgevoerd in de diverse grondexploitaties. Zo zijn er bij de complexen Uden Noord I, Spechtenlaan 2e fase en De Ruiter meeropbrengsten te verwachten als gevolg van de grondprijzen 2018. Bij de complexen Nieuw Hoenderbos, Velmolen Oost, Hoenderbos/Velmolen, Spechtenlaan 2e fase, Schepersweg en Uden Noord II zijn de plankosten bijgesteld. Veelal het gevolg van intensieve trajecten met de omgeving en/of beroepsprocedures. De looptijd is bij een aantal complexen gewijzigd. Veelal ingekort of verlengd met 1 jaar. Bij Hoogveld is de looptijd met 5 jaar ingekort als gevolg van gerealiseerde verkopen 2017 en verwachte verkopen 2018. Bij Velmolen Oost is een bedrag voor het woonrijpmaken vrijgevallen als gevolg van lagere uitvoeringskosten. Het rentepercentage is conform regelgeving gewijzigd van 3,06% naar 2,95%. Alle mutaties tezamen hebben een effect van ca € 0,9 mln +/+. Ter afdekking van de verliesgevende grexen zijn reeds voorzieningen getroffen.

Continuous reporting

Ons jaarverslag is al lang niet meer een verslag waarin alleen verantwoording wordt afgelegd over het afgelopen jaar. We vinden ook belangrijk dat we op basis van de rapportages vooruit kijken. Bij onder andere bijlage 'onderhanden werken' hebben we ook de besluitvorming opgenomen van ons meest actuele P&C-product "Programmabegroting 2018-2022'. Een stap naar 'continuous reporting'. Dit is het continu verantwoording afleggen over deze onderwerpen. Hierdoor kunnen we nu op deze twee onderwerpen een compleet en actueel beeld schetsen.

Accountantscontrole/bedrijfsvoeringsverklaring

Met ingang van 1 juli 2015 is PricewaterhouseCoopers (PWC) de huisaccountant van de gemeente Uden. Hun controleaanpak en hun denkwijze over bijvoorbeeld continuous reporting sluit goed aan bij onze ambities op het gebied van planning en control. We hopen voor de komende jaren dan ook weer op een constructieve samenwerking met de raad, het college, PWC en de medewerkers van de gemeente Uden en PWC. Programmarekening 2017 is de derde jaarrekening die gecontroleerd is door PWC. De controle heeft geresulteerd in een goedkeurende controleverklaring voor zowel rechtmatigheid als getrouwheid. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het accountantsverslag LINK NOG OPNEMEN.

De gemeente Uden wil graag 'in control' zijn. Daarvoor is een systeem van interne beheersingsmaatregelen aanwezig. Ook het systeem van risicobeheersing draagt daar aan bij. In de bedrijfsvoeringverklaring verklaart het college en ambtelijk management dat de interne risicobeheersing- en controlesystemen adequaat en effectief zijn.

Behandelingsprocedure