Financiering

Kortlopende financiering

Sinds maart 2016 is de kortlopende financieringsrente bij de Europese Centrale Bank (ECB) 0%. Dit betekent dat de banken dus nog steeds gratis geld kunnen lenen bij de ECB. De ECB gebruikt deze rente voor het beheersen van de geldmarkt en voor het beheersen van de inflatie, ter stimulering van de Europese economie.
De huidige rentepercentages voor financieringsmiddelen voor de korte termijn zijn veelal gekoppeld aan de Euribor-rentes en zijn momenteel nog steeds zeer laag. Ondanks de economische groei in de Eurozone, wordt verwacht dat deze rentetarieven de komende tijd nog steeds op een laag niveau zullen blijven.

Langlopende financiering (kapitaalmarkt)

De economische crisis is inmiddels ruimschoots voorbij. De economie in de Eurozone groeit zelfs boven verwachting. Dit is reden voor de ECB om de stimuleringsmaatregelen terug te draaien. De ECB heeft besloten het opkoopprogramma (voor obligaties en leningen) na september af te bouwen en er op 31 december helemaal mee te stoppen.

Het minder ruime monetaire beleid heeft vooral effect op de lange leningen. De verwachting is dat de rente in 2018 echter maar licht oploopt. De beleidsrentes verhogen is voorlopig een stap te ver voor de ECB. De Eurozone kampt nog altijd met een lage inflatie. Door een lage loongroei en dure Euro stijgen de prijzen onvoldoende. De centrale bank wil daarom de druk op de rentes blijven houden.

De financieringspositie wordt onder andere bepaald op basis van een aantal verplichte financiële kengetallen. Hierop wordt actief gestuurd. Deze kengetallen zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Financieringspositie

Hieronder zal een uitgebreider inzicht gegeven worden van onze huidige financieringspositie.

De financieringspositie ultimo 2017 was als volgt:

In de uitvoering van de treasuryfunctie streven wij ernaar om langlopende zaken ook langlopend te financieren, en kortlopende activa min of meer in evenwicht te houden met kortlopende passiva. De financiering van de gemeentelijke activa vindt plaats met liquide middelen indien aanwezig en anders met het aantrekken van geldleningen.

Het meerjarig beeld van de financieringspositie is nog steeds lastig te bepalen. Enerzijds is er nog een aanzienlijke hoeveelheid restantkredieten van investeringen die nog niet zijn opgestart c.q. moeten worden afgerond. Zie hiervoor de bijlage Staat van onderhanden werken. Daarnaast is het toekomstig verloop van de grondexploitatie onzeker. Op termijn is echter wel de verwachting dat het geïnvesteerd vermogen in de grondexploitatie zal dalen (doordat bouwkavels verkocht worden). Bij het afsluiten van geldleningen zal met deze verwachting rekening worden gehouden.

Kasstroom

In deze link   (PDF, 80.2 kB)vindt u een weergave van de verwachte ontwikkeling van de financieringspositie met een kasstroomoverzicht. Een kasstroomoverzicht is een overzicht van de feitelijke geldstromen die in een organisatie in de loop van een boekjaar binnenkomen en uitgaan. Op basis van onderstaande kasstroomoverzicht kan geconcludeerd worden dat er in 2019 waarschijnlijk een langlopende lening afgesloten zal moeten worden. De forse negatieve kasstroom overstijgt namelijk de kasgeldlimiet.
Kasstroom uit operationele activiteiten: Het eerste deel beschrijft de kasstromen die voortvloeien uit de bedrijfsvoering. Dit begint met het rekening-/begrotingsaldo, zoals vermeld in de programmarekening/-begroting en corrigeert dit bedrag op een aantal punten (geen uitgaven of ontvangsten).

Kasstroom uit investeringsactiviteiten: het gaat hierbij om de investeringen in materiële vaste activa. Eventuele desinvesteringen worden hierop in mindering gebracht. De investeringen uit investeringsactiviteiten zijn over het algemeen negatief, want betreffen een uitgaande kasstroom.

Kasstromen uit investeringsactiviteiten betreffen uitgaven die op de balans geactiveerd worden.
Kasstroom uit financieringsactiviteiten: dit betreffen de opnamen/aflossingen van langlopende geldleningen/kasgeldleniningen. Ook geldleningen worden op de balans geactiveerd.

Voorgaande verwachte ontwikkeling van de kasstromen zal leiden tot het volgende verloop van de opgenomen/uitgezette geldleningen.

Naast de 'rekening courant' en 'kasgeldleningen' kent de gemeente Uden geen kortlopende leningenportefeuille.

Inzicht rentelasten/-baten

Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden, is de toerekening van rente een belangrijk aandachtspunt. Hiertoe is de notitie rente 2017 (PDF, 453.8 kB)(juli 2016) van de Commissie BBV verschenen. In de notitie wordt ingegaan op de verwerking van de rentelasten en –baten in de begroting en jaarstukken. Deze wijzigingen worden verplicht gesteld vanaf de begroting 2018. 
Doelstelling van deze notitie is het bevorderen van een eenduidige handelwijze met betrekking tot rente door gemeenten (harmonisering), stimuleren dat gemeenten de (verwachte) werkelijke rentelasten opnemen in de begroting en de jaarstukken, en het eenduidig inzichtelijk maken van de wijze waarop de gemeenten met rente zijn omgegaan (transparantie). Hoe met de rente moet worden omgegaan bij de grondexploitatie, staat beschreven in de notitie grondexploitatie (PDF, 571.1 kB).

Uitgangspunten uit deze notities zijn:

• Het aantrekken en verstrekken van een lening betreft een treasury activiteit. De met deze activiteit gepaarde rentelasten en rentebaten behoren op het taakveld Treasury (programma 9 Bedrijfsvoering).
• Aanbeveling is om geen rentevergoeding te rekenen over het eigen vermogen en de voorzieningen. Als er wel een rentevergoeding over het eigen vermogen en/of de voorzieningen wordt berekend, dan is deze vergoeding maximaal het rentepercentage dat is gebaseerd op het gewogen samenstel van de (bruto) externe rentelasten over het totaal van de lang en kort aangetrokken financieringsmiddelen.
• De omslagrente wordt berekend door de aan de taakvelden toe te rekenen rente (in euro’s) te delen door de boekwaarde per 1 januari van de vaste activa die integraal zijn gefinancierd. De omslagrente moet vervolgens op consistente en eenduidige wijze worden toegerekend aan de individuele activa. Het is niet toegestaan om per investering of taakveld te differentiëren in het toe te rekenen rentepercentage. Het bij de begroting (voor)gecalculeerde omslagrente-percentage mag binnen een marge van 0,5% worden afgerond.
• Indien de werkelijke rentelasten in euro’s die over een jaar aan taakvelden hadden moeten worden doorbelast, afwijken van de rentelasten in euro’s die op basis van de voorgecalculeerde renteomslag aan de taakvelden zijn toegerekend, dan kan de gemeente besluiten tot correctie. Correctie wordt verplicht gesteld indien deze afwijking groter is dan 25%.
• De commissie BBV adviseert het renteschema uit deze notitie in de paragraaf Financiering van de begroting en jaarstukken op te nemen. Hiermee wordt inzicht gegeven in de rentelasten externe financiering, het renteresultaat en de wijze van rentetoerekening.

De gemeente Uden heeft de uitgangspunten en wijzigingen verwerkt vanaf de begroting 2017. De wijzigingen voor 2019 en verder zijn opgenomen in het bestedings- en dekkingsplan van de Begrotingsnotitie 2019. Financiële effecten (o.a. verlaging van de omslagrente van 2% naar 1,5%) zijn verwerkt in het bestedings- en dekkingsplan. Schematisch kan de rentetoerekening als volgt weergegeven worden.

Schema rentetoerekening 2019  

Ad. a: Betreft de rentelasten over de reeds opgenomen langlopende geldleningen, de verwachte op te nemen lening ad. €20.000.000 en de rente over kortlopende financiering (rekening-courant).

Ad. b: Betreft de renteopbrengsten over de verstrekte langlopende leningen aan Area en derden en overige rentebaten (bijv. rente starterslenigen).

Ad. c1: De toe te rekenen rente aan de grondexploitatie (Bouwgronden In Exploitatie) betreft  het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille van de gemeente, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen, indien geen sprake is van projectfinanciering (volgens de notitie grondexploitaties 2016 van de commissie BBV). Voor 2018 is dit begroot op 2,90% en is structureel met dit percentage opgenomen in de meerjarenraming (2019-2022). Jaarlijks zal dit percentage herrekend moeten worden.

Ad. c2: Wanneer specifieke leningen extern zijn aangetrokken om deze vervolgens voor hetzelfde bedrag door te verstrekken aan een derde partij, wordt dit ook gezien als projectfinanciering. Dit betekent dat de rentelasten en -baten niet opgenomen worden in de renteomslag. Voor Uden betreft dit 4 geldleningen die doorgeleend zijn aan woningbouwcorporatie Area.

Ad. c3: Dit betreft de rentebaten van de doorgeleende geldleningen aan stichting Area en overige rentebaten (zie ook C2).

Ad. d1: Dit betreft de rentetoevoeging aan de bestemmingsreserves dekking kapitaallasten

• nr. 9 dekking kapitaallasten: rentetoevoeging van 2,85%
• nr. 29 dekking kapitaallasten vanaf 2017 van 1,50%

Deze reserve dient ter dekking van kapitaallasten van diverse investeringen. Voor meer informatie, zie de herijking reserves en voorzieningen.

Ad. d2: Dit betreft de rentetoevoeging aan de voorziening nr. 7011 Afkoop onderhoud begraafplaats (4,0%). Deze voorziening is op contante waarde gewaardeerd. In dat geval is rentetoevoeging aan de voorziening toegestaan.

Ad. e/f: De totaal aan taakvelden toe te rekenen rente bedraagt €2.566.018. De omslagrente wordt berekend door de werkelijk aan de taakvelden toe te rekenen rente (in euro’s) te delen door de boekwaarde per 1 januari van de vaste activa die integraal zijn gefinancierd. Op basis van de uitgangspunten in de notitie rente, mag het omslagpercentage op een half procent worden afgerond om een consistent percentage te kunnen hanteren.
Het te hanteren omslagpercentage is voor 2019 vastgesteld op 1,5% (was 2% in 2018). Dit leidt naar verwachting tot €2.453.952 aan doorbelaste rente en een begroot renteresultaat van €112.066 nadelig. Jaarlijks zal de noodzaak tot aanpassing van het renteomslag-percentage beoordeeld worden.