Bestuurlijke hoofdlijn 

Inleiding

Dit maakt Uden uniek

Groen, Gezond, Gezellig, Gastvrij en Gezamenlijk, dat is Uden. Deze 5G’s vormen niet alleen ons DNA, ze zijn ook leidend in onze ambitie voor de toekomst. Uden onderscheidt zich vooral door een combinatie van factoren, zoals een prettig winkelcentrum (zowel qua aanbod als qua infra), de centrale ligging in de regio en de gastvrijheid van de Udenaar. De inzet van de 5G’s vindt zijn kracht in de combinatie van de vijf kernwaarden. Oftewel: die vijf G's staan niet op zichzelf, maar juist de optelsom maakt Uden bijzonder.

Groen Uden

Uden is letterlijk en figuurlijk een groene gemeente. Je ziet het meteen als je door onze wijken fietst: veel groen, veel ruimte. En net buiten de bebouwde kom vind je nog meer groen in parels als Bedaf en de Maashorst. Het is fijn wonen in zo’n groene omgeving. Daar zijn we dan ook zuinig op. We investeren gericht in duurzame innovatie op het gebied van energie en reductie van vervuiling.

Gezond Uden

Door samenwerking een topregio worden. Dát is onze ambitie in Noordoost-Brabant (AgriFood Capital). Uden richt zich daarbij vooral op het thema Gezond, in de betekenis van gezond leven, eten en bewegen, gebruik makend van de nabije natuur. Door de unieke combinatie van factoren (natuur, stedelijke voorzieningen, kennis, arbeidspotentieel en een ondernemende overheid) biedt Uden een vruchtbaar vestigingsklimaat voor ondernemers en kennisinstellingen met vernieuwende ideeën over gezond leven. Preventief én curatief.

Gezellig Uden

We staan bekend om ons gezellige winkelcentrum. Niet alleen door het gevarieerde aanbod van winkels, maar ook door de compacte vorm. En natuurlijk door het grote aantal sfeervolle restaurants, cafés en hotels/b&b’s. Bovendien biedt Uden veel extra voorzieningen, zoals een theater, een bioscoop en een zwembad. Uden is een plek waar mensen uit de hele regio elkaar graag ontmoeten. We zijn ook sterk in het organiseren van evenementen, zoals de jaarlijkse kermis en de Schapendag in Odiliapeel. Er is altijd wel iets te beleven in Uden.

Gastvrij Uden

Je bent van harte welkom in Uden. Dat voel je. Iedereen kan meedoen. We maken ontmoetingen mogelijk en hebben nog echt aandacht voor elkaar. We zijn een vriendelijke gemeenschap met actieve mensen die elkaar een warm hart toedragen. Ook staan we altijd open voor nieuwe ideeën en mogelijkheden om die ontmoeting vorm te geven, in onze ontmoetingscentra, maar bijvoorbeeld ook online.

Gezamenlijk Uden

De projecten ‘Udenaar de toekomst’ en G1000 Uden hebben veel mooie, goede initiatieven voortgebracht. Ideeën zijn uitgewerkt, mensen zijn met elkaar verbonden. Daarnaast raadplegen we bij elk plan of ruimtelijk project de belanghebbenden. Zo geven we invulling aan die vijfde G van gezamenlijk. We gaan met elkaar in gesprek en werken van daaruit samen aan de ontwikkeling van Uden, Volkel en Odiliapeel.

Bestuurlijke hoofdlijn

Financiën

Programmarekening 2020 sluit met een positief saldo van 2,6 miljoen. Het saldo wordt verder toegelicht in de ‘financiële hoofdlijn’. Een verdere analyse van dit resultaat zal uitwijzen of er sprake is van incidentele of structurele mee- en tegenvallers. Die actie staat los van deze Programmarekening en wordt meegenomen bij het opstellen van de eerste gezamenlijke begroting met Landerd, ‘Programmabegroting 2022 Maashorst’. Kijken we naar het verloop van de overige financiële indicatoren, dan zien we dat de schuldpositie iets verbeterd is. Het jaarrekeningresultaat heeft een positieve invloed op de liquiditeitspositie. Kijken we naar onze risico’s en ons weerstandsvermogen, dan zien we in 2020 een weerstandsratio van 3,42. Dat is volgens de norm (tussen 1 en 2) nog prima en stelt ons prima in staat om financiële tegenvallers op te vangen, zodra de risico’s zich voordoen.

Gevolgen 2020 e.v. als gevolg van het coronavirus

Het coronavirus heeft sinds maart 2020 de wereld in zijn greep. Tijdens het opstellen van deze jaarrekening (medio maart 2021), is het vaccinatieprogramma in volle gang. Het gewone leven komt hopelijk snel daarna weer op gang. Mensen willen weer gewoon kunnen sporten, werken, recreëren, ondernemen en socializen. Als alles weer ‘normaal’ is, heeft dat positieve consequenties voor onze economie en als afgeleide voor onze financiën. Bedrijven gaan weer investeren, de werkgelegenheid neemt weer toe, de schatkist wordt weer gevuld met belastingen en het Rijk kan weer investeren in de BV Nederland.

Het Rijk heeft de direct getroffenen van de crisis afgelopen jaar zo goed als mogelijk gecompenseerd. Zo waren er steunpakketten voor bedrijven en zelfstandigen die noodgedwongen hun onderneming tijdelijk moesten stopzetten. Ook de gemeente Uden heeft waar mogelijk haar inwoners, bedrijven en verenigingen ondersteund. Zodra het economisch beter gaat in Nederland, zullen Rijk en gemeenten moeten zorgen dat er weer vet op de botten komt en dat de financiën weer op het gewenste niveau gebracht worden. Mocht er in de toekomst opnieuw sprake zijn van een economische recessie of een pandemie, dan moeten we weer in staat zijn om dat financieel op te vangen.

1.Veiligheid

Veilig Uden
Sinds maart 2020 is de impact van corona op de samenleving en op de gemeentelijke organisatie groot en nog steeds voelbaar. Corona heeft impact gehad op prioriteitstellingen in het Integraal Veiligheidsplan (IVP). Voor de prioriteiten in het door de raad vastgestelde IVP betekent dit, dat niet alle onderwerpen de vereiste aandacht hebben gekregen. Dit geldt ook voor de opgaven die in het toezichts- en handhavingsplan openbare ruimte (boa’s) staan, het zogenoemde Thor-plan. Eind 2020 is in beeld gebracht wat de invloed van corona is geweest op de gestelde prioriteiten in het IVP en Thor-plan. Tijdens de digitale Veiligheidsavond Uden-Landerd eerder dit jaar, is de raad hierover geïnformeerd. De verwachting is dat de gevolgen van de coronapandemie nog lange tijd merkbaar zijn.

In 2021 zullen we samen met de gemeente Landerd een veiligheidsenquête houden. De resultaten nemen we mee in het nog te maken IVP, dat wordt vastgesteld door de raad in de fusiegemeente (2022). Om de veiligheidsinformatiepositie van de gemeente te versterken en professioneel voorbereid te zijn op de fusiegemeente, is het creëren van een zogenaamd Veiligheidsinformatieknooppunt (VIK) in voorbereiding.

2.Verkeer en vervoer

Uden goed bereikbaar
De ontsluiting van Uden en optimale bereikbaarheid voor onze inwoners, bezoekers en ondernemers blijft hoog op de agenda staan. De aanpak van de doorstroming op de N264 gaat een volgende fase in. Er wordt nu gewerkt aan de uitvoeringsovereenkomst tussen de provincie Noord-Brabant en gemeente Uden, alsmede het in gang zetten van de benodigde ruimtelijke procedures.

Doorstroming N605
In 2020 heeft een omgevingsstudie N605 plaatsgevonden. Met de projectgroep waarin de provincie Noord-Brabant en gemeente Uden deelnemen, worden momenteel de twee oostelijke alternatieven van de N605 bij Volkel uitgewerkt. Dit gebeurt in nauwe samenspraak met de omgeving via een klankbordgroep en door omgevingsgesprekken met bewoners en belanghebbenden in de omgeving van de weg.

Verkeersveilig Uden
Verkeersveiligheid heeft onze speciale aandacht. Op basis van een analyse van het SPV (Strategisch Plan Verkeersveiligheid) willen we in 2021 starten met het herzien van het uitvoeringsprogramma van het GVVP (Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan). Hiermee willen we de slagvaardigheid voor de aanpak van verkeersveiligheid in de gemeente vergroten en verbeteren.

Herinrichtingen
In 2020 zijn we gestart met een aantal herinrichtingsprojecten, zoals Terraveenplein/Oudedijk in Odiliapeel en het HOV-tracé Land van Ravensteinstraat - Kornetstraat - Hobostraat. Ook de inrichting van de Marktstraat als een herkenbare Udense winkelstraat is aangepakt. Op basis van het herziene uitvoeringsprogramma GVVP worden naar verwachting medio 2021 voorstellen gedaan voor (nieuwe) verkeersveiligheidsprojecten.

3.Economie

Economische ontwikkeling
Het winkelcentrum in Uden heeft een belangrijke economische functie in onze gemeente, onder meer door de regionale aantrekkingskracht door de mix van winkels en horeca. Om dit ook in de toekomst te behouden, investeert de gemeente stevig in het centrum van Uden. Zo worden concrete en creatieve plannen en aanpassingen gerealiseerd, om een vitaal en veelzijdig winkelgebied te behouden. Denk aan de aanschaf van nieuwe sfeerverlichting en het opnieuw inrichten van de Marktstraat. Daarnaast zijn we samen met de stakeholders bezig met het opstellen van de centrumvisie. Vanwege corona staan ondernemers extra onder druk. De gemeente komt ondernemers financieel tegemoet door kwijtschelding van bijvoorbeeld gevelbelasting, terrasgelden, precariorechten en markt- en standplaatsgelden of door mee te denken over tijdelijke aanpassingen in de openbare ruimte.

Voor wat betreft bedrijventerreinen zijn inmiddels veel kavels verkocht. Hoogveld-Zuid is in ontwikkeling en we bekijken samen met de gemeente Landerd op welke manier ontwikkelingen voor bedrijventerreinen na de fusie plaats kunnen vinden. Samen met de gemeente Landerd en de diverse ondernemersverenigingen uit beide gemeenten zijn we in 2020 begonnen met het opstellen van een economische analyse voor de gemeente Maashorst.

De agrarische sector staat voor een grote transitie, namelijk de overgang naar een gezond en duurzaam voedselsysteem en onderhoud en beheer van het landschap. AgroProeftuin de Peel geeft agrarische pioniers de mogelijkheid om hun ideeën uit te werken en innovaties te testen en zo bij te dragen aan een duurzame, toekomstgerichte agrarische voedselproductie. Destijds is het project gestart met 5 ha landbouwgrond. Inmiddels beschikt de proeftuin over 35 ha beschikbare grond.

4.Onderwijs

Als gemeente zetten we in op Integrale Kindcentra (IKC). Alle kinderen én volwassenen die op een school (IKC) leren, spelen en bewegen of werken, horen er met plezier naartoe te gaan. Daarom moeten het gebouw en schoolplein veilig, ruim, gezond, schoon en ‘aantrekkelijk’ zijn. Daarnaast is een onderwijsgebouw ook een plaats om te ontmoeten, samen te werken en bewoners en organisaties uit een wijk of gebied te ontvangen. Juist vanwege de diverse didactische en maatschappelijke functies van een onderwijsgebouw, is adequate huisvesting belangrijk.

In 2020 is voortvarend gewerkt aan nieuwbouwproject Ontmoetingsplein Mellepark met OBS Camelot en De Palster. De gemeente streeft bij nieuwbouw hoge doelen na op het gebied van duurzaamheid, zoals frisse scholen, gasloos bouwen en energie neutrale onderwijsgebouwen en sportaccommodaties. De oplevering van Ontmoetingsplein Mellepark is in het tweede kwartaal van 2021. Naast lopende projecten is in 2020 opnieuw geïnvesteerd in onderwijshuisvesting. Er is ingestemd met de permanente uitbreidingen van De Wijde Wereld en vrijeschool De Zevenster. Inmiddels is gestart met de planvorming (schetsontwerp, voorlopig ontwerp om te komen tot definitief ontwerp) van de uitbreiding van De Wijde Wereld en met de planvorming voor IKC West. Waarbij duurzaamheid en bewust(er) omgaan met energie belangrijke thema’s zijn.

Voor het vervolgonderwijs werken gemeente, onderwijs en bedrijfsleven samen in een platform met als doel het verbeteren van de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Dit platform heeft in 2020 de Hybride Leeromgeving ontwikkeld en dit wordt in 2021 verder uitgebouwd. Wij hebben voor de Hybride Leeromgeving een subsidie aangevraagd in het kader van de Provinciale investeringsagenda voor herstel van de negatieve impact van Corona op het ondernemersklimaat. De Provincie heeft hiervoor een subsidiebedrag van € 100.000 euro toegekend. Hiermee wordt het ontwikkelproces van de Hybride Leeromgeving versneld.

Om binnen het Samenwerkingsverband Primair Onderwijs uitvoering te geven aan de wet Passend Onderwijs en de Jeugdwet hebben gemeenten en samenwerkingsverbanden nadere afspraken met elkaar gemaakt. Daarbij hebben we aandacht voor de volgende onderwerpen: verbinden van de jeugdhulp en het onderwijs, het voorkomen van thuiszitters en leerplicht, voortijdig schoolverlaters en kwetsbare jongeren.

5.Sport, cultuur en recreatie

Sport
In september 2019 is het nieuwe sport- en beweegbeleid vastgesteld. Samen met sportverenigingen, beweegaanbieders en maatschappelijke partners zoals het onderwijs, gaan we aan de slag met het uitvoeren van de voorstellen uit dat beleid. Voor 2020 waren we voornemens om een boost te geven aan de vitalisering van sportverenigingen, door het bieden van ondersteuning en begeleiding op verschillende gebieden, zoals vrijwilligersbeheer en nieuwe activiteiten via het lokaal Sportakkoord.

Door de uitbraak van het coronavirus en de bijbehorende maatregelen werd 2020 een ander jaar dan verwacht. In plaats van dat de focus lag op het introduceren van nieuwe activiteiten en projecten, ging de aandacht hoofdzakelijk uit naar behoud van het bestaande.
In 2020 is er veel tijd geïnvesteerd in het blijvend informeren van de lokale sportverenigingen en andere (commerciële) aanbieders over de steeds wisselende coronamaatregelen. Samen met hen is er telkens gezocht naar passende alternatieven en is huurcompensatie verleend aan verenigingen voor de weken van noodgedwongen sluiting. Daarnaast zijn er netwerkbijeenkomsten georganiseerd, waarbij lokale stakeholders kennis/ervaringen met elkaar hebben uitgewisseld, mede met oog op de gevolgen van de coronamaatregelen. De subsidieregeling lokaal Sportakkoord Uden is geïntroduceerd om diverse partijen in het sportveld een financiële steun te bieden bij de organisatie van activiteiten op het gebied van vitalisering van hun organisatie en om de jeugd in beweging te brengen. Tevens hebben we een bijdrage geleverd aan een beweegvriendelijke leefomgeving. Er zijn outdoor fitnesstoestellen geplaatst in het sportpark in Uden, die iedereen kosteloos en laagdrempelig kan gebruiken. Tenslotte is er een programma opgestart, erop gericht om inwoners in een bijstandssituatie via sport en bewegen een stap vooruit te laten zetten op de participatieladder.

Deze lijn van werk trekken we door in 2021. Zodat we in onze gemeente blijven beschikken over een uitgebreid sportkapitaal. We blijven ons ook inzetten om zoveel mogelijk mensen uit de diverse doelgroepen aan het bewegen te krijgen. Dat doen we bv. door de inzet van buurtsportcoaches. Maar ook door ervoor te zorgen dat het aanbod aan sport- en beweegmogelijkheden (digitaal) goed vindbaar en zichtbaar is. Daarnaast blijft er een focus liggen op de beweegvriendelijke leefomgeving. Bij de nieuwbouw van Ontmoetingsplein Mellepark (IKC Oost) zijn we bijvoorbeeld vanuit sport betrokken bij de inrichting van een beweegvriendelijke buitenruimte, die zowel de kinderen van de scholen als de mensen in de wijk uitdaagt om in beweging te komen.

Cultuur
Kunst en cultuur zijn belangrijk voor de ontwikkeling van jonge mensen. Op basis van gesprekken met docenten en culturele partners is er daarom een adviesrapport cultuureducatie geschreven, dat eind 2020 is opgeleverd. Uit het rapport zijn bevindingen en concrete acties voortgekomen die ervoor moeten zorgen dat binnen de bestaande structuren cultuureducatie nog beter worden geborgd, zowel binnen het onderwijs als bij diverse professionele - en amateurkunstorganisaties die buitenschools- en vrijetijdsaanbod organiseren. Er worden geen extra financiële middelen ingezet, maar vooral gestuurd op meer samenwerking tussen maatschappelijke en commerciële partijen. Spin in het web daarin is Kunst & Co, van wie de opdracht als coördinator op het gebied van cultuureducatie voor de komende jaren (2021-2024) wordt verlengd. Daarmee worden ook succesvolle projecten en initiatieven gecontinueerd, zoals de Kunstkar in het naschools cultuuraanbod.

Daarnaast was 2020 voor de cultuursector een zwaar jaar als gevolg van de corona-uitbraak en de bijbehorende maatregelen. Museum Krona, Markant en De Pul moesten gedurende lange perioden de deuren sluiten. Er is veel contact geweest met de diverse culturele organisaties over de impact van het virus op hun activiteiten en begroting. Met hen is er gezocht naar manieren om op een andere (digitale) wijze aan de culturele opdracht invulling te geven. Daarnaast is besloten om de lastige omstandigheden als gevolg van corona mee te laten wegen in de vaststelling van de subsidie 2020 voor de gesubsidieerde instellingen. Amateurorganisaties die een ruimte huren van de gemeente, hebben compensatie ontvangen voor de weken van de gedwongen sluiting.

Recreatie
Natuurgebied De Maashorst komt in een nieuwe fase. Er is veel moois gebeurd de afgelopen jaren. De projecten van het Landschap van Allure zijn succesvol afgerond. De komende jaren komt er minder focus op projecten, en meer focus op besturing en beheer. Een nieuwe besturing is najaar 2020 ter kennisgeving aan de raad aangeboden. Deze zal medio 2021 ter definitieve vaststelling wederom voorgelegd worden aan de betreffende gemeenteraden. Uitgangspunt hierbij is dat de nieuwe gemeente Maashorst de lead neemt in dit proces. Daarnaast is een start gemaakt met de uitwerking van diverse andere aspecten, die onderdeel uit maken van de voorgestelde besturing. Als voorbeeld kan genoemd worden één loket waar iedereen terecht kan. Helder, eenvoudig en slagvaardig, waarbij de Maashorst-community (ondernemers en gebruikers) een belangrijke inbreng kan leveren.

Eind december 2020 hebben wij afscheid genomen van de diensten van VVV NOB en de VVV- winkel aan het Brabantplein. In samenwerking met de huidige vrijwilligers van de VVV, het Platform Toerisme Landerd (PTL) en de bibliotheek, zal in het voorjaar 2021 een Toeristisch Informatiepunt in de bibliotheek van Uden geopend worden. Daar kunnen bezoekers terecht voor informatie over bezienswaardigheden, culturele- en recreatieve arrangementen en fiets- en wandelroutes. Digitaal zal het recreatieve aanbod in de gemeente Uden te vinden zijn op Bezoek de Maashorst en VVV Uden en Landerd. De recreatieve sector is in het Uden Marketingteam vertegenwoordigd. Zij organiseren diverse activiteiten op het gebied van marketing en branding.

Evenementen
Toerisme & recreatie is een belangrijke pijler voor onze gemeente. Uden staat bekend om de vele horecagelegenheden, winkels, fiets- en wandelpaden, natuurgebieden en culturele voorzieningen zoals poppodia, bioscoop, musea en theater. Dat aangevuld met een aantal grote evenementen, de 10-daagse kermis, goedlopende weekmarkten en diverse (muziek)evenementen, maakt dat het goed toeven is.
Het toenemend aantal evenementen, vraagt om een extra multifunctioneel evenemententerrein in het buitengebied. We onderzoeken hiervoor de mogelijkheden. We kijken ook samen met organisatoren naar een betere verspreiding van evenementen. Evenementenbeleid zelf, wat kan/mag waar en tegen welke regels, zal een plek moeten krijgen in de nieuwe Omgevingswet. Bij de implementatie van deze wet wordt samen opgetrokken met de gemeente Landerd. Wij hopen in 2021 een evenemententerrein in het buitengebied aan te kunnen wijzen.

6.Sociaal domein

Voorkomen is het beste, genezen vraagt maatwerk
In het sociaal domein ligt het accent al wat langer op preventie. Voorkomen is beter dan genezen. We gaan ervoor zorgen dat we de problemen in het sociale domein echt op straat-/wijkniveau in beeld krijgen. Daarom zijn we de pilot netwerk van voorzieningen gestart in drie gebieden in onze gemeente, te weten Melle, Bogerd-Vijfhuis en Odiliapeel. Met ondersteuning in de wijk, via onder andere de inzet van wijkondersteuners, helpen we onze inwoners hierbij. Het doel is leren hoe we deze aanpak effectief en op de beste manier samen met onze ketenpartners kunnen uitwerken. In 2020 zijn er ondanks de beperkingen als gevolg van het coronavirus, tal van activiteiten georganiseerd waarbij onze wijkondersteuners de gebieden beter hebben leren kennen en inwoners met elkaar in contact zijn gekomen. Gesignaleerde hulpvragen zijn rechtstreeks doorgezet naar onze Wegwijzer (toegang). In 2021 zal via een daartoe te ontwikkelen instrument worden ingezet op het meten van de resultaten en bereikte effect.

Ketenpartners
Daar waar inwoners zorg en ondersteuning nodig hebben, werken we goed samen met onze ketenpartners. Een voorbeeld daarvan is de doorontwikkeling van de Wegwijzer, voorheen toegang, waarbij samenwerking met partners als ONS welzijn en de GGD van belang is. Op grond van ervaringen in 2020 is de dienstverlening verder vormgegeven en formatie op peil gebracht. Dit heeft ertoe geleid dat er geen achterstanden meer zijn en binnen de geldende termijnen besluiten worden genomen.

Ontmoetingspleinen
Onze ontmoetingspleinen zijn daarin een belangrijke schakel. Gekeken wordt naar goede gebouwen die naar behoefte open zijn, met als doel dat ze een belangrijk onderdeel van de wijk zijn. Beheer en exploitatie moeten beheersbaar en betaalbaar blijven. In 2020 is sterk ingezet op het uitwerken en uitbreiden van de initiatieven in gebied Oost, die bijdragen aan een gebied met goede lokale voorzieningen in het sociaal domein. Ontmoeten, bewegen en ontwikkelen, zodat bewoners zo lang mogelijk op een prettige manier in de wijk kunnen blijven wonen.

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg
In 2020 is er een nieuwe taak bijgekomen met de komst van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. Het proces stond in 2020 in het teken van ervaring opdoen, waarbij het doel vooral is om in te zetten op preventieve zorg en voorkomen van escalaties. Deze wet heeft daarom ook relaties met het netwerk van voorzieningen. Concreet heeft zich in onze gemeente in 2020 geen situatie voorgedaan op grond van deze wet.

Jeugdzorg (jeugdhulp)
Belangrijk onderwerp in 2020 was de jeugdhulp. In de begrotingsnotitie 2020 is het tekort voor de gespecialiseerde jeugdhulp voor de jaren 2019 en 2020 incidenteel gerepareerd door een extra bijdrage ten laste van de reserve Sociaal Domein. Vanaf 2021 wordt het tekort, dat oploopt tot € 1,5 mln., structureel gedekt ten laste van de gemeentebegroting.
Jeugdhulp blijven we conform het raadsbesluit van april 2019 verbeteren door de inzet van drie sporen:

• De toegang op orde: in 2019 is een belangrijke stap gezet door de toegang te beleggen bij de Wegwijzer Jeugd binnen het gemeentehuis, in samenwerking met ketenpartners. In 2020 zijn de resultaten gemonitord en waar nodig bijgestuurd.
• Er wordt nog steeds volop ingezet op preventie. Samen met de netwerkpartners (Compass, Opbouwwerk, GGD, Guus beweegt je, Stichting Vluchtelingenwerk) zijn in 2020 (nieuwe) projecten opgestart zoals: het voortzetten van Join Us, social control app, MC after school. Tevens is een start gemaakt met het digitaal maken van de preventiematrix. Deze zal in 2021 gereed zijn. Hierdoor is het voor alle organisaties, huisartsen en inwoners inzichtelijk welke activiteiten plaatsvinden op het gebied van preventie.
• De inkoop voor specialistische jeugdhulp was voor 2020 een aandachtspunt. We willen inzetten op een gewijzigde inkoopsystematiek, waarbij we aan de voorkant meer kunnen sturen. Door corona moest helaas de aanbesteding voor 2021 worden stopgezet en hebben we gekozen voor een noodscenario.

7.Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid

Volksgezondheid
Binnen volksgezondheid speelt vooral de aangekondigde invoering van de Omgevingswet. Dit leidt tot de vraag aan de GGD over een andere rolneming bij het adviseren aan de gemeente over ontwikkelingen in het ruimtelijk domein. De eerste positieve resultaten zijn daar al mee opgedaan. Vanuit het sociaal domein wordt al vanaf de visievorming van Netwerk van Voorzieningen (NVV) aangedrongen bij de GGD om buurtgericht te gaan werken. Dit aandringen heeft gewerkt. Vanaf 2020 draaien zij actief mee in de pilots van het NVV, zodat er eerder signalen komen over de gezondheid van wijken. Deze signalen geven ook indicaties of de gezondheid verbeterd kan worden door aanpassing van de ruimtelijke inrichting. Of dat de aanpassingen meer vanuit sociaal domein of welzijn (zoals toegankelijkheid en beschikbaarheid van algemene voorzieningen) moeten komen om de gezondheid van de wijk en haar bewoners te verbeteren.

Duurzaamheid
In 2019 is de Duurzaamheidsagenda 2015-2020 geëvalueerd. We gaan verder met het uitvoeren van de maatregelen uit de duurzaamheidsagenda. Op een paar onderdelen intensiveren we het beleid, zoals het ondersteunen van woningbezitters bij het energiezuinig maken van hun woning en het energieneutraal maken van de eigen gemeentelijke gebouwen en installaties. Ook de landelijke klimaatcampagne ‘Iedereen doet wat’ helpt hierbij. De Rijksoverheid heeft deze langlopende campagne in september 2019 opgestart om mensen te helpen bij het maken van duurzame keuzes in en rondom huis. De campagne maakt duidelijk dat iedereen iets kan bijdragen: groot of klein, goedkoop of duurder.

Door de klimaatverandering nemen de extremen in het weer toe; we krijgen steeds vaker te maken met hevige neerslag en periodes met hitte en droogte. Om onze bebouwde omgeving minder kwetsbaar te maken voor extreme weersomstandigheden, moeten we onze omgeving klimaatbestendig en water robuust inrichten. Deze klimaatadaptatie moet een vanzelfsprekend onderdeel worden bij ruimtelijke (her)ontwikkelingen, beheer en onderhoud van de (openbare) ruimte. We maken de kwetsbaarheden door de klimaatverandering verder inzichtelijk. Met als doel te komen tot een visie voor de aanpak van klimaatadaptatie voor Uden.

In regionaal verband werken we aan het opstellen van een Regionale Energiestrategie (RES). Met deze strategie geven we als regio invulling aan de afspraken uit het landelijk Klimaatakkoord. De RES beschrijft welke strategie een regio heeft om de landelijke energiedoelstellingen te bepalen en te behalen. Een van de onderdelen is het opstellen van een warmteplan. Hier zijn we in Uden in 2020 mee gestart samen met Landerd, Boekel en Bernheze. In een warmteplan staat hoe we (op wijkniveau) onze inwoners in de toekomst van energie voorzien. Het plan van aanpak is in de raad behandeld, er zijn bijeenkomsten georganiseerd en de analyse per wijk is afgerond. In 2021 zal per wijk een plan van aanpak komen met daarin de beste alternatieven voor een warmteplan.

8.Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Omgevingswet
Voorafgaand aan de invoering van de Omgevingswet, is er als pilot een ruimtelijke visie voor het buurtschap Lankes opgesteld. De Omgevingswet maakt het vanaf 2022 mogelijk om sneller en gemakkelijker dan voorheen, veranderingen in de fysieke leefomgeving te realiseren. Overleg en afstemming met belanghebbenden aan de beginfase van een project, krijgen een belangrijke rol. Zo willen we voorkomen dat er achteraf bezwaren en vertragingen ontstaan.

De taak van de gemeente is vooral erop toe te zien dat die gesprekken en afstemming zorgvuldig verlopen. Begin 2020 is het programmaplan invoering Omgevingswet aangepast en eind 2020 is gestart met het opstellen van de Omgevingsvisie. Daarnaast is in 2020 geëxperimenteerd met de Regiekamer (letterlijk: een ruimte in het gemeentehuis waar verschillende disciplines bijeen kunnen komen om in een vroegtijdig stadium initiatieven te bespreken) en de Wet Kwaliteitsborging bouwen. En zijn medewerkers opgeleid. We verwachten dat de Omgevingsvisie medio 2022 gereed is en het Omgevingsplan medio 2023.

Wonen en bouwen
Wij willen voorzien in de huidige en toekomstige woningbehoeften van onze inwoners. Daarnaast zetten we extra in op het behouden en aantrekken van jongeren en jonge gezinnen en het bevorderen van de doorstroming naar (eens-)gezinswoningen met een huur van 700 – 1000 euro. We streven ernaar dat er meer goedkopere en betaalbare huurwoningen vrijkomen en bijkomen voor mensen met een kleine beurs.

De diversiteit in woningbehoeften neemt toe. We staan daarom open voor nieuwe vormen van wonen, zoals mantelzorgwoningen, tijdelijke woonvormen, Tiny houses, partnerwoningen en ‘Hofjes’-achtig wonen voor ouderen. Wij vinden het belangrijk dat lelijke plekken in Uden worden aangepakt. We kijken daarbij wel vanuit een positieve grondhouding of de verandering past in het gewenste toekomstbeeld.

We zetten vol in op het realiseren van nieuwe woningbouwlocaties. Inmiddels is het Land van Dico volop in ontwikkeling en eind 2020 zijn we gestart met de verkoop van kavels in Park Maashorst. De voorbereidingen van de prijsvraag voor nieuwe woonvormen en de daaropvolgende marktuitvraag (beiden Park Maashorst, kamer 4) zijn in een vergevorderd stadium. In september 2020 is het bestemmingsplan voor De Ruiter vastgesteld en zijn het bestemmingsplan en de Omgevingsvergunning voor het centrumgebied Uden-Zuid in voorbereiding. In 2020 zijn we gestart met het opstellen van een gebiedsvisie voor Eikenheuvel en de marktuitvraag voor de Leeuweriksweg, zijn er voor verschillende woningbouwontwikkelingen in Volkel principebesluiten genomen en verwachten we aan de Spechtenlaan (Odiliapeel) in 2021 de laatste kavels te verkopen. Ook voor Odiliapeel wordt gekeken naar een nieuwe uitbreidingslocatie, zoals in het coalitieakkoord is opgenomen.

Grondexploitatie
De bouw van de nieuwe brandweerkazerne aan de Udenseweg is inmiddels gestart. Naar verwachting wordt de brandweerkazerne in najaar 2021 opgeleverd.
Nu er meer duidelijk is over de verhuizing van de Klimboom (IKC West) en de centrumvisie, zijn we in 2020 gestart met de voorbereidingen voor de marktuitvraag van de locatie op de hoek Leeuweriksweg – Land van Ravensteinstraat. We verwachten de marktuitvraag eind 1ste kwartaal 2021 uit te zetten.
In december 2019 is de grondexploitatie door de raad vastgesteld. In 2020 zijn we gestart met het opstellen van een gebiedsvisie en ontwikkelstrategie met betrekking tot Eikenheuvel. Medio 2021 verwachten we duidelijk te hebben hoe Eikenheuvel er op hoofdlijnen uit komt te zien (gebiedsvisie) en kunnen we de volgorde van ontwikkeling bepalen (ontwikkelstrategie).

Digitale ontsluiting buitengebied
Eind 2020 kwam er goed nieuws voor de bewoners van het buitengebied van Uden. De marktpartij Digitale Stad gaat glasvezel aanleggen in het buitengebied van onze gemeente. Een promotiecampagne van Digitale Stad leverde voldoende aanmeldingen voor de snelle internetverbinding. Bij de campagne is dankbaar gebruik gemaakt van de grote inzet van lokale ambassadeurs. De voorbereidingen voor de aanleg van glasvezel in het buitengebied zijn inmiddels gestart.

9.Bedrijfsvoering

Ontwikkeling Gemeentefonds en uitstel nieuw verdeelstelsel
Het Gemeentefonds is onze grootste inkomstenbron. In 2020 zou dit fonds herijkt worden. Kleinere plattelandsgemeenten, waar Uden ook onder valt, zouden tot de z.g. nadeelgemeenten gaan behoren. Het nieuwe verdeelstelsel wordt aan het nieuwe kabinet overgelaten. De invoerdatum is een jaar opgeschoven, naar 1 januari 2023. Als reden noemt de minister van BZK de huidige financiële positie van de gemeenten, waaronder de tekorten bij de jeugdzorg. Daarover moet eerst duidelijkheid komen, en die komt pas bij de kabinetsformatie. Dan wordt er besloten of er structureel geld bijkomt voor de gemeenten, ofwel of de te verdelen koek groter wordt. Daarmee legt de minister – conform de wens van de VNG - expliciet een koppeling tussen extra geld voor de gemeenten en de herverdeling van het gemeentefonds.

10.Bestuur en dienstverlening

Gemeente Maashorst
De gemeenten Landerd en Uden kiezen ervoor om vanaf 1 januari 2022 samen verder te gaan als één nieuwe gemeente: gemeente Maashorst. De afgelopen tijd hebben we intensief samengewerkt om tot een herindeling te komen, en dat zullen we ook het komend jaar blijven doen. Het afgelopen jaar stond in het teken van de totstandkoming van het herindelingsontwerp en de toekomstvisie. Beide documenten zijn tot stand gekomen met inbreng van veel verschillende belanghebbenden. Tijdens de uitdagingen, tijdens het Festival gemeente Maashorst, tijdens een thematafel of tijdens een gesprek op straat. Ook is gewerkt aan de opbouw van de nieuwe organisatie. Dat krijgt in 2021 een vervolg.

De Tweede Kamer heeft op 25 februari 2021 ingestemd met de herindeling van de gemeenten Uden en Landerd om samen de gemeente Maashorst te vormen. De Tweede Kamer nam bij het vaststellen van het wetsvoorstel een amendement aan om binnen drie jaar een evaluatie te houden over het functioneren van de nieuwe gemeente.

Jeugdgemeenteraad
Leerlingen uit de groepen 7 en 8 van verschillende basisscholen in Uden en Landerd hebben zitting genomen in de jeugdgemeenteraad. Vanwege corona zijn de verschillende activiteiten helaas uitgesteld.

Participatie
Participatie blijft ook in de nieuwe gemeente een belangrijk onderwerp. Op dit moment wordt nagedacht hoe participatie in de nieuwe gemeente vorm krijgt. Dit pakken gemeente en verschillende stakeholders uit Uden en Landerd samen op. Onderwerpen zijn onder andere een visie op participatie en de structuur van de participatiegeledingen in de gemeente Maashorst.

Klant centraal
Binnen het sociaal domein hebben we meer aandacht besteed aan de manier waarop wij met klanten omgaan. In de dienstverlening staat de klant centraal, niet de regelingen die we uitvoeren. Maatwerk moet de klant in staat stellen om weer zelfredzaam te worden. Daarbij zoeken we naar samenhang tussen de wetten op gebied van Jeugd, Wmo en participatie.

In het kader van de Participatiewet en overlap doelgroep Wmo zijn we actief aan de slag gegaan met stappen richting ‘participatie-banen’, waarbij ‘bezigheden buitenshuis’ voor mensen met een uitkering daadwerkelijk ‘lonend’ zijn. De eerste goede resultaten zijn behaald met OranjeRijk en het wijk-ontwikkelbedrijf in de Flatwijk.

Vanuit het plan van aanpak ‘Integraal programma Uitwerkingsakkoord Verhoogde asielinstroom’ zijn activiteiten en projecten opgezet en uitgevoerd om de integratie en participatie van statushouders te bevorderen. Met name op de terreinen zorg, onderwijs en integratie & werk is aandacht gevestigd. Tevens zijn alle voorbereidingen gestart voor de nieuwe Wet Inburgering die in de loop van 2021 van kracht zal zijn.