Bestuurlijke hoofdlijn 

In deze bestuurlijke hoofdlijn beschrijven we de belangrijkste resultaten uit de eerste programmarekening van de nieuwe gemeente Maashorst. We kijken terug op een veelbewogen eerste jaar van ons bestaan: een jaar waarin we volop hebben gebouwd aan een stevig fundament voor onze nieuwe organisatie, met nieuwe collega’s, nieuwe teams, nieuwe applicaties, nieuwe ambities. Een jaar ook waarin we onze kracht en flexibiliteit hebben laten zien in reactie op ingrijpende ontwikkelingen, zowel in huis als in de wereld. Terugkijkend zijn we dan ook trots op wat in een jaar tijd is gerealiseerd. Neemt niet weg dat er ook nog veel moet gebeuren.

Na een lang en intensief voortraject besloten de gemeenten Landerd en Uden samen verder te gaan. Zo ontstond op 1 januari 2022 gemeente Maashorst. Die start was beslist niet eenvoudig. Door de toen nog geldende coronamaatregelen werkten we allemaal nog thuis en waren dus afhankelijk van digitale ontsluiting. Het was dan ook flink schrikken toen meteen al in het begin enkele servers uitvielen. Gelukkig hebben onze inwoners daar weinig van gemerkt. En wat later, toen we weer naar kantoor mochten, werkten we lange tijd vanuit twee verschillende locaties in verband met de verbouwing van het gemeentehuis in Uden.

Het duurde dus even voordat we elkaar konden ontmoeten. Toen moesten we elkaar nog leren kennen. Een nieuwe organisatie betekent namelijk ook veel nieuwe mensen. We hadden een flink aantal vacatures te vullen. Niet alleen door nieuwe functies die door de herindeling ontstonden, maar ook ter vervanging van vertrokken collega’s. Bovendien wilden we inzetten op een overgang van inhuur naar ‘in dienst’.

Ons eerste jaar werd extra roerig door ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, de opvang van Oekraïense vluchtelingen en de benarde situatie rond de opvang van asielzoekers in ons land. Daarnaast werden we geconfronteerd met enkele wisselingen op belangrijke bestuurlijke posities.

Al die ontwikkelingen deden weliswaar een groot beroep op onze flexibiliteit, maar sterkten ons tegelijkertijd in onze motivatie voor de herindeling: samen zijn we robuuster en kunnen we dat aan! In deze hoofdlijn van de programmarekening doen we dan ook met trots verslag van wat we hebben gerealiseerd van onze voornemens, die we eerder beschreven in de begroting voor 2022. Dat overzicht geeft een mooi beeld van hoe we zijn gaan bouwen. En dat is naar onze mening vooral een positief beeld: op basis van de behaalde resultaten hebben we er alle vertrouwen in dat we ook de nog niet (volledig) gerealiseerde voornemens gaan opvolgen.

Namens het college van burgemeester en wethouders,

Rianne Donders – de Leest
Burgemeester (wnd)

Financiën

Deze bestuurlijke hoofdlijn geeft een toelichting op de belangrijkste resultaten uit programmarekening 2022 van Maashorst. Die programmarekening is overigens ook de eerste die is gecontroleerd door de nieuwe huisaccountant. Volgend op de rekeningen van de voormalig Landerd en Uden is ook deze eerste programmarekening van Maashorst positief beoordeeld, met als resultaat een goedkeurende verklaring.

Programmabegroting 2022 was de eerste begroting van onze nieuwe gemeente. Deze Programmarekening 2022 met een positief resultaat van € 15.5 miljoen is vervolgens de eerste rekening. Het saldo wordt verder toegelicht in de 'financiële hoofdlijn'. Maar we willen natuurlijk scherper aan de wind zeilen en gaan dit resultaat ter voorbereiding op Programmabegroting 2024 verder intern analyseren. Samen met de verdere harmonisaties van beleid, die gepland staan voor het jaar 2023, willen we scherper in beeld krijgen wat we doen, waarom we dat doen en wat dat mag kosten. 

1. Veiligheid

De gemeenteraad heeft eind 2022 het Integraal Veiligheidsplan (IVP) vastgesteld voor 2023-2026. Daarin zijn de volgende prioriteiten vastgesteld:

• de aanpak van ondermijnende criminaliteit;
• het verbeteren van digitale veiligheid;
• het voorkomen van maatschappelijke onrust;
• de zorg voor een veilige woon- en leefomgeving;
• het verbinden van zorg en veiligheid.

Overlast jeugd
Om jeugdoverlast te voorkomen, zijn we het afgelopen jaar gestart met het jeugdsignaleringsoverleg. Daarin brengen we samen met verschillende ketenpartners jongeren vroegtijdig (jonge aanwas) in beeld. Inmiddels zijn ook het basisonderwijs en voortgezet onderwijs aangehaakt.

Interventieteam Maas & Leijgraaf
In 2022 is het Interventieteam Maas & Leijgraaf (IML) van start gegaan. Daarin werken we samen met Land van Cuijk. Doel van het IML is om complexe handhavingszaken beter en veiliger te kunnen oppakken. Door samenwerking met relevante ketenpartners kunnen we de aanpak van dit soort complexe zaken verder professionaliseren.

Versterken informatiepositie
Voor een weerbare gemeente met een goed en leefbaar woon- en ondernemersklimaat, moeten we voortdurend goed op de hoogte zijn van mogelijke criminele ontwikkelingen in en om onze gemeente. Oprichting van een Veiligheidsinformatieknooppunt (VIK) was dan ook een logische stap. Zo’n knooppunt helpt ons om goed zicht te houden op wat er speelt in onze gemeente, zodat we tijdig barrières op kunnen werpen tegen personen of organisaties die inbreuk maken op de democratische waarden van onze rechtstaat. Daarnaast helpt zo’n knooppunt ons om ervoor te zorgen dat we als gemeente niet – onbewust – faciliterend zijn aan diverse vormen van fraude en criminaliteit.

Opvang Oekraïners
We hebben begin 2022 binnen enkele weken drie locaties ingericht voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, namelijk op de Nieuwe Markt 3 (voormalige brandweerkazerne) en de Leeuweriksweg 1 (voormalige politiebureau en brandweerkazerne) in Uden en op de Pastoor van Winkelstraat 5 in Schaijk (voormalige gemeentehuis). Daarmee hebben we kunnen voldoen aan onze opgave van huisvesting voor 100 tot 200 vluchtelingen, zoals in de Veiligheidsregio Brabant Noord afgesproken.

Noodopvang asielzoekers
Eind mei 2022 vroeg staatssecretaris Eric van der Burg de Veiligheidsregio Brabant-Noord om twee weken crisisnoodopvang (CNO) te bieden aan 150 asielzoekers. Maashorst pakte dat op. Binnen drie weken realiseerden we 38 woonunits, 14 douchecabines en een grote centrale paviljoentent voor maaltijden en recreatie op een ongebruikt voetbalveld bij voetbalvereniging Festilent in ’t Oventje. De organisatie was in handen van een projectorganisatie met onder meer tolken, catering, beveiliging, schoonmaak, EHBO en vrijwilligers. We kozen er bewust voor om af te wijken van opvang in grotere ruimten zoals sporthallen, omdat we de mensen een menswaardige opvang wilden bieden. We hebben de asielzoekers uiteindelijk 7 weken opgevangen in onze CNO en veel gemeenten na ons hebben onze aanpak overgenomen.

2. Verkeer en vervoer

We willen onze bereikbaarheid voor openbaar vervoer, auto’s en fietsers verbeteren. Ook vinden we het belangrijk om de woonomgeving leefbaar te maken en houden. De snelfietsroute F50 is een voorziening die aan beide doelen bijdraagt. Het traject van Oss via Heesch en Nistelrode naar Uden is inmiddels in gebruik genomen. En de aanleg van het traject F50 van Uden naar Veghel is gestart.

We hebben de mogelijkheid van een HUB voor Maashorst onderzocht (= een centrale plek waar verschillende voorzieningen voor openbaar vervoer samenkomen). Daarbij zijn alle belangrijke punten voor het openbaar vervoer in de regio meegenomen. In 2023 gaan we erover rapporteren. Ook wordt het onderzoek gebruikt in de bredere HUB-studie van de regio.

Het project N264 is in 2022 van de fase vooronderzoek naar de fase uitvoering gebracht. Eerste wapenfeit is het waterdicht maken van de tunnel aan de Nieuwstraat in Volkel. Ook voor de ‘omklap’ van de N605 bij Volkel zijn flinke stappen gezet door de ontwikkeling van een inspiratieboek en een ruimtelijke visie. Regionaal hebben we overleg opgestart met andere gemeenten over het  Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport A50 (MIRT), de mobiliteitsaanpak Corridor A50 en andere mobiliteitszaken. En samen met energieleverancier Vattenfall is een begin gemaakt met de aanleg van laadpalen voor elektrische voertuigen.

3. Economie en toerisme

Samen met ondernemers
In de Stichting Centrummanagement Uden werken we samen met ondernemers en vastgoedeigenaren aan het realiseren (en behouden) van goede voorzieningen. De belangrijkste pijlers daarbij zijn de promotie van het centrum en de uitvoering van de Centrumvisie. Daarnaast werken we in alle kernen samen met de ondernemersverenigingen aan ondersteuning van het lokale bedrijfsleven.

Leren en werken
We werken samen met ondernemers en onderwijs aan versterking van de arbeidsmarkt en het ondernemersklimaat in onze gemeente. Zo hebben we subsidie verleend aan Eigenwijzer Maashorst en de Campus Uden. En door samenwerking met het startersloket Misfits ondersteunen we startende ondernemers.

Bedrijventerreinen
Op de bedrijventerreinen werken we samen met de SBBU (Stichting Beheer Bedrijventerreinen Uden) aan versterking van het economische klimaat. Ook zijn we bezig met de ontwikkeling van de bedrijventerreinen Hoogveld-Zuid in Uden, Voederheil II en Voederheil West in Zeeland en Reek-Zuid. Verder zijn we gestart met twee onderzoeken: een naar de mogelijke invulling van de locatie Vluchtoordweg in Uden, en een om per kern een beter beeld te krijgen van de behoefte onder ondernemers aan meer ruimte voor hun bedrijven. Ook hebben we een quickscan gemaakt van mogelijke nieuwe bedrijventerreinen, waarbij we goed hebben afgewogen hoe mogelijke locaties zich verhouden tot de omgevingsvisie.

Daarnaast werken we regionaal voor de regio Noordoost-Brabant samen met verschillende partijen op economische thema’s, zoals bedrijventerreinen, detailhandel, duurzaamheid en innovaties.

Toerisme
We willen de aantrekkelijkste toeristische gemeente van Brabant worden. Daarvoor timmeren we hard aan de weg. Zo lanceerden we de website Explore Maashorst, waarop we ons toeristisch aanbod promoten. Ook werkten we mee aan het magazine Live, voor inwoners, bezoekers en ondernemers.

Daarnaast hebben we werksessies georganiseerd om samen met ondernemers, inwoners, gebiedsplatforms en andere betrokkenen vooruit te kijken. De uitkomsten daarvan hebben we verwerkt in onze visie recreatie en toerisme en een uitvoeringsprogramma. Deze worden in april 2023 door de gemeenteraad vastgesteld. 

4. Onderwijs

Onderwijs is belangrijk voor onze gemeente. Kinderen vergroten op school hun kennis en
vaardigheden. We stemmen dan ook voortdurend af met diverse betrokken partijen, zoals onderwijs- en kinderopvanginstellingen en de GGD, over de inzet van het geld uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO-middelen).

Op alle scholen in de gemeente Maashorst werken we met een aansluitfunctionaris van de GGD/ONS welzijn, die aandacht heeft voor het vroegtijdig signaleren van ondersteuningsvragen van kinderen en gezinnen. Ook is op een aantal scholen gestart met de inzet van een familiecontactpersoon die laagdrempelig insteekt op de behoeftes van het onderwijs en opvoeders. Deze pilot gaan we in 2023 evalueren.

Op basisschool De Tandem en SO (Speciaal Onderwijs) de Vlinder is een pilot gestart met onderwijszorgarrangementen. Het gaat om een intensieve samenwerking tussen een zorgaanbieder (bijv. Koraal) en het onderwijs. Het doel is om de randvoorwaarden voor onderwijs en de ontwikkeling van de leerlingen te optimaliseren. Leerkrachten en onderwijsassistenten kunnen zich daardoor beter focussen op hun kerntaak; het geven van goed onderwijs.

Onderwijshuisvesting
We zetten flink in op het realiseren van goede schoolgebouwen. Zo hebben we in 2022 de omgevingsdialoog opgestart ter voorbereiding van de nieuwbouw van het Integraal Kindcentrum West. Hierin krijgen IKC De Klimboom en kindcentrum Aventurijn hun plek. Ook zijn de ruimtelijke procedures hiervoor opgestart. De uitbreiding van Speelleercentrum De Wijde Wereld heeft helaas wat vertraging opgelopen, doordat planvorming en welstandtoetsen meer tijd vroegen dan oorspronkelijk was voorzien.

Aantrekkelijke schoolpleinen
We vinden het belangrijk dat zowel kinderen als volwassenen met plezier naar hun school toe gaan. Of ze er nu naartoe gaan om te leren, spelen, bewegen of werken. Daarom moet niet alleen het gebouw, maar ook het schoolplein veilig, ruim, gezond, schoon en aantrekkelijk zijn. Een belangrijke voorwaarde om dat te kunnen bereiken, is een goede verhouding tussen verharding (bestrating, asfalt e.d.) en een groene inrichting. Ook moet er sprake zijn van voldoende variatie aan speeltoestellen, met diverse mogelijkheden voor leerlingen van alle leeftijden. Onze voorkeur hierbij ligt op natuurlijk spelen. Dat was nog niet mogelijk op alle schoolpleinen in onze gemeente, omdat deze vooral met veel verharding waren ingericht. Daarom stimuleren we scholen om hun schoolplein aantrekkelijker te maken. Hiervoor is de impulsregeling Natuurlijk spelen op schoolpleinen ingezet in 2021 en afgerond in 2022.

Integraal Huisvestingsplan
Een Integraal Huisvestingsplan (IHP) is een langetermijnvisie voor onderwijshuisvesting. Zo’n visie is voor ons als gemeente meteen een leidraad voor investeringen die we willen doen in de huisvesting van scholen. Zo’n plan zorgt voor een beleidsmatige en evenwichtige inzet van middelen en biedt een goed vertrekpunt voor het verbinden van opgaven in het sociaal-maatschappelijk domein. In samenwerking met schoolbesturen en grote kinderopvangorganisaties zijn we, onder begeleiding van een extern bureau, in 2022 gestart met het ontwikkelen en opstellen van een nieuw IHP.

5. Sport, cultuur, recreatie en natuur

Sport
In 2022 zijn we gestart met de voorbereidingen van het nieuwe sport- en beweegbeleid. In 2023 gaan we daarmee verder. Ook stimuleren we lokale sportieve initiatieven, bijvoorbeeld met de subsidieregeling Lokaal Sportakkoord. Die hebben we in 2022 dan ook voortgezet. En we blijven participeren in de regionale samenwerking Uniek Sporten. De lokale inzet van de Landelijke Brede Regeling Combinatiefuncties en daarmee de inzet van buurtsportcoaches in onder meer het bewegingsonderwijs, hebben we eveneens voortgezet.

In oktober is de nieuwe sporthal in Zeeland opgeleverd en op 1 november in gebruik genomen. De renovatie van sporthal de Eeght in Schaijk is gereed. Met vereniging V&K hebben we huur- en beheerafspraken gemaakt voor gebruik van het zaaldeel met vaste turnopstelling.

Cultuur
In 2022 zijn we gestart met een uitgebreid participatietraject om te komen tot nieuw cultuurbeleid. We hebben meerdere bijeenkomsten (cultuurcafés) georganiseerd, waarin diverse belanghebbenden uit het lokale culturele veld hebben meegedacht over ons beleid. Dit heeft geleid tot een ambitie- en kadernota, die in november 2022 door de raad is vastgesteld. Deze vormt de basis voor de nieuwe beleidsnota cultuur die we in het derde kwartaal van 2023 aan de raad gaan aanbieden.

Ook hebben we in 2022 geïnvesteerd in het versterken van de samenwerking in het lokale culturele veld. Dat deden we niet alleen door de ontmoetingen en uitwisseling met lokale organisaties tijdens de cultuurcafés, maar ook door ondersteuning van het project Passie voor Pasen: een cultureel evenement waaraan veel lokale cultuurmakers en -verenigingen meewerken.

Tenslotte hebben we in 2022 geïnvesteerd in het verhogen van de kwaliteit van cultuureducatie in het basisonderwijs door financieel bij te dragen aan cultuureducatie- en talentontwikkeling. Daarmee zijn alle basisscholen in Maashorst aangesloten bij het programma cultuureducatie.

Recreatie
Het onderzoek naar wensen voor transformatie op de zeven vakantieparken in Schaijk, Reek en Zeeland is in 2022 zo goed als afgerond. Voor die transformatie hebben we kaders vastgesteld. Ook zijn controles uitgevoerd en hebben gesprekken plaatsgevonden met parkeigenaren en mensen die in de parken verblijven. Daaruit bleek dat een aantal mensen (vermoedelijk) permanent op het park verblijft. We leveren maatwerk in hun zoektocht naar andere woonruimte. Met dit project helpen we parkeigenaren om de kwaliteit van hun park te verbeteren en houden we de vakantieparken in onze gemeente, samen met de parkeigenaren, vitaal en toekomstbestendig.

Natuur
De gemeente Maashorst wil de groenste gemeente van Nederland worden. We zijn gestart met de eerste uitwerking van de activiteiten die daarvoor in het bestuursakkoord zijn opgenomen. Daarnaast hebben we voorbereidende stappen gezet voor het buitengebied om ecologisch bermbeheer te realiseren. Die stappen gaan we in 2023 vertalen naar uitvoering.

In 2022 is het cluster natuurgebied De Maashorst geformeerd. Dit cluster zorgt voor (de coördinatie van) beheer en onderhoud, communicatie en projecten in het natuurgebied. Samen met de partners (de gemeenten Bernheze en Oss, Staatsbosbeheer en Waterschap Aa en Maas) hebben we een start gemaakt met het Inrichtings- en beheerplan. De afronding hiervan wacht nu op de nieuwe Gebiedsvisie. In 2022 is gestart met het proces om te komen tot deze nieuwe Gebiedsvisie. In het najaar hebben we hiervoor inloopbijeenkomsten georganiseerd voor bewoners en andere belanghebbenden. Daarnaast zijn we gestart met een aantal projecten, zoals de realisatie van een uitkijkpunt en de uniformering van de bebording.

6. Sociaal domein

We hebben in 2022 een strategisch kader opgesteld voor toekomstige ontwikkelingen in het sociaal domein. Dit wordt in 2023 vastgesteld door de gemeenteraad. In dit kader ligt de nadruk op preventie, eigen kracht van inwoners en het benutten van algemene voorzieningen in hun nabije omgeving. Het kader biedt koers voor verdere beleidsontwikkelingen op de verschillende terreinen in het sociaal domein.

Armoedebeleid
Ook hebben we het afgelopen jaar voorbereidingen getroffen om te komen tot nieuw armoedebeleid in 2023, met aandacht voor preventie en vroegsignalering. We bevorderen financiële zelfredzaamheid, zetten ons in voor een integrale aanpak en geven specifiek aandacht aan kinderen in armoede. Kinderen moeten, ongeacht de gezinssituatie waarin ze opgroeien, alle kansen krijgen om zich op sociaal, mentaal en fysiek vlak te ontwikkelen. Om op een goede manier vorm te geven aan het armoedebeleid is inmiddels een interne werkgroep samengesteld. Ook hebben we input opgehaald tijdens een stakeholdersbijeenkomst en een raadsinformatieavond. Daarnaast zijn gesprekken gepland met inwoners die tot de doelgroep behoren.

In november is in Uden een uitgiftepunt van de voedselbank geopend.

In 2022 waren er wachtlijsten bij de gemeentelijke toegang voor het krijgen van (gespecialiseerde) hulp. Om grip te krijgen op die wachtlijsten hebben we een plan van aanpak opgesteld om de achterstand in werkprocessen in te lopen.

De consulenten jeugd zijn geschoold in de Top 3 methodiek die professionals helpt bij het opstellen van een integraal veiligheidsplan. In zo’n plan wordt afgewogen welke zorg op welk moment het meest passend is. Daarnaast zijn we gestart met het bespreken van integrale casuïstiek. Daarbij bespreken consulenten voor jeugd, Wmo, participatie en werk/inkomen casussen integraal en verbinden ze hier acties aan.

In 2022 is een energietoeslag uitgekeerd aan een groot aantal huishoudens. Voor inwoners die niet voldeden aan de criteria, maar die wel in de problemen kwamen door de stijgende energiekosten, is via de bijzondere bijstand alsnog energietoeslag toegekend met behulp van een maatwerkregeling.

Arbeidsmarkt
We hebben in 2022 ook verder uitvoering gegeven aan de afspraken die we maakten met IBN in het Partnership IBN. Onze gemeente is koploper in de regio voor wat betreft de aanmeldingen van personen die tot de doelgroep behoren. Met ondersteuning van en bemiddeling door de arbeidsconsulenten en de accountmanager kunnen bijstandsgerechtigden de krapte op de arbeidsmarkt benutten.

Ook zijn we in 2022 met een aantal samenwerkingspartners gestart met een maandelijks werkcafé. Daarbij brengen we werkgevers en werkzoekenden direct met elkaar in contact. Dit heeft al mooie resultaten opgeleverd. In 2023 willen we meer zicht krijgen op de aantallen bijstandsgerechtigden die (kunnen) uitstromen naar werk. Ook willen we de mogelijkheden van de arbeidsmarkt nog meer benutten om het aantal bijstandsgerechtigden verder en (hopelijk) blijvend te verkleinen.

We hebben de bouw van het Dorpshuis in Zeeland gerealiseerd en Ontmoetingsplein Mellepark is in gebruik genomen.

7.  Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid

Volksgezondheid
Landelijk zijn in 2022 diverse bestuurlijke akkoorden gesloten rondom zorg, preventie en gezondheid. Vanaf 2023 krijgen deze akkoorden een plek in ons gemeentelijk beleid.

Vanuit de GGD is ingezet op gezondheidsbevordering en leefstijl door gezondheidsvoorlichting en het uitdragen van landelijke campagnes zoals StopTober. Deze voorlichting richt zich op diverse leeftijdsgroepen. Daarnaast is er door diverse partners ingezet op het ondersteunen en uitvoeren van activiteiten in de diverse wijken. Dat gebeurt bijvoorbeeld door de inzet van fittestdagen, het geven van voorlichting en het organiseren van ontmoeting in de wijken, wat onder meer bijdraagt aan het welbevinden van onze inwoners.

Vanuit de actieprogramma’s Een tegen Eenzaamheid en Oog voor elkaar is er aandacht besteed aan het thema eenzaamheid in verschillende activiteiten. Denk aan huisbezoeken-75+, trainingen voor professionals rondom het bespreekbaar maken van eenzaamheid en het verspreiden van signaleringskaarten eenzaamheid.

Duurzaamheid
In 2022 hebben we vooral veel voorbereidend werk verricht voor nieuw beleid en uitvoeringsplannen. Onder meer voor klimaatadaptatie, warmtetransitie, zonnepanelen op daken en energiebesparing. Inmiddels is een start gemaakt met de voorbereiding van een aanbestedingstraject voor grootschalige opwek van elektriciteit. Lokaal eigendom speelt daarin een grote rol; de raad heeft daarover in 2022 een addendum vastgesteld.

Ook is ingezet op de regionale aanbesteding voor energiehulp, die sinds eind 2022 wordt uitgerold. Verder werken we aan een vertaling van onder meer het Klimaatakkoord naar concrete doelen op het schaalniveau van gemeente Maashorst. Deze doelen leggen we vast in onze Duurzaamheidsagenda.

Transitie landbouw
In Agroproeftuin de Peel werken we samen met agrarische ondernemers aan de ontwikkeling van kringlooplandbouw. Zo gaan we regelmatig met elkaar in gesprek over lopende en nieuwe initiatieven en ondersteunen we recreatieve mogelijkheden in het buitengebied.

Afval
In 2022 zijn we gestart met het bestuurlijke besluitvormingsproces om het afvalbeleid van Maashorst gelijk te trekken. De raad is in een informatieavond bijgepraat over de ontwikkelingen en ambities in Nederland en de stand van zaken in Maashorst. Daarnaast hebben we inwoners via een enquête gevraagd naar hun ervaringen en ideeën voor de afvalinzameling in de toekomst. De Gemeenschappelijke Regelingen met Oss zijn opgezegd, zodat in 2024/2025 de afvalinzameling voor de hele gemeente gelijk is.  

Ook hebben we het aanbod van gastlessen over zwerfafval uitgebreid naar de scholen in Reek, Schaijk en Zeeland. Verder ondersteunen we inwoners van Maashorst nu overal op dezelfde manier bij de Landelijke Opschoondag. En we hebben een proef voorbereid om in 2023 in Schaijk klein chemisch afval (KCA) in te zamelen op een laagdrempelige manier.

8.  Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Woningbouw
Om sneller te kunnen bouwen, hebben we in 2022 de Versnellingsagenda Woningbouw opgesteld. Die helpt om onze sturing op woningbouwontwikkelingen te versterken. Inmiddels zijn in 2022 in Maashorst 253 nieuwe woning opgeleverd, inclusief woningen voor speciale doelgroepen, zoals De Houdthof en woongroep Uniek in Uden. Daarnaast is de bouw van sociale huurwoningen in de Bogerd in Uden is gestart, en er komt schot in de plannen in de kernen, zoals onder andere Niemeskant in Volkel en Kerkstraat-Oost in Zeeland. En in Uden-Zuid (plan De Ruiter) maakten we de grond al bouwrijp voor 165 woningen.

Ook hebben we veel nieuwe initiatieven beoordeeld en zijn we in gesprek met initiatiefnemers en ontwikkelaars om de plannen te versnellen, die passen bij onze ambities. Met de woningcorporaties maakten we nieuwe prestatieafspraken. Verder is eind 2022 een woningbehoefteonderzoek gestart. Daarmee verwachten we meer inzicht te krijgen in de behoeften van onze inwoners per kern.

Omgevingswet
In de aanloop naar de invoering van de Omgevingswet (2024) hebben we in 2022 grote stappen gezet. Met name in het proces om te komen tot een omgevingsvisie voor de gemeente Maashorst. We gingen daarvoor in elke kern in gesprek met inwoners, ondernemers, verenigingen en andere belanghebbenden. De input die we daar kregen, hebben we gebruikt om op hoofdlijnen uit te beelden welke richting de gemeente Maashorst op wil gaan. Thema’s die inwoners belangrijk vonden, zijn recreatie, mobiliteit en verstedelijking, landbouwtransitie en bodem, natuur en water. Over deze thema’s zijn we daarna opnieuw in gesprek gegaan. De opgehaalde input verwerken we in de concept-omgevingsvisie.
Naast de omgevingsvisie werken we aan het omgevingsplan. En met de processen voor vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) zetten we stappen in de aansluiting op het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

9.  Bestuur en dienstverlening

Samenwerking is van groot belang in Maashorst. Niet alleen de samenwerking met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen, maar ook de samenwerking in de regio. Bij zowel onze dienstverlening als bij participatie staat samenwerking dan ook centraal.

Bereikbaar bestuur
In 2022 maakte het college een kennismakingsronde langs de kernen, bestaande uit bezoeken en kennismakingsbijeenkomsten. Daarnaast is een plan uitgewerkt voor de invulling van een aandachtswethouder per kern. Dit plan is ondertussen besproken met de diverse gebiedsplatforms en inwonersinitiatieven en wordt ingevoerd in 2023.

Op de valreep van 2022 werd de nieuwjaarsontmoeting geïntroduceerd. Het college ging naar de nieuwjaarsrecepties van verenigingen toe in plaats van andersom, tijdens Uden on Ice hebben we chocomel uitgedeeld aan onze inwoners en in alle dorpshuizen en MFA’s trakteerden we op iets lekkers voor bij de koffie. Een volgend onderdeel om vervolg te geven aan ons streven naar een bereikbaar bestuur, is een jaarlijkse kennismakingsbijeenkomst voor nieuwe inwoners (mensen die in Maashorst zijn komen wonen of naar een andere kern zijn verhuisd in de gemeente). De eerste staat gepland in april 2023.

Regionale samenwerking
We hebben in de regio op belangrijke onderwerpen een bestuurlijke positie verworven. Zo is wethouder Van Heeswijk trekker van het regionale programma Duurzame en klimaatadaptieve bedrijventerreinen en van het programma Onbenut arbeidspotentieel. Daarnaast was hij betrokken bij de ontwikkeling van de regionale detailhandelsvisie, die in 2022 is vastgesteld. Daarnaast is wethouder Van Lankvelt voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg Ruimte, Mobiliteit en Wonen en daarmee dus lid van het Dagelijks Bestuur van de regio. Wethouder Van den Heuvel op zijn beurt is trekker van het programma Agroproeftuin De Peel en wethouder Van den Broek is voorzitter van de Vereniging Sporten Gemeenten (VSG).
Ook hebben we onze positie in de regio versterkt rondom vraagstukken op het gebied van transitie van de landbouw en zijn we de proeflocatie aan de Middelpeelweg verder aan het ontwikkelen. Maashorst, de regio Noordoost-Brabant (RNOB) en Agrifood Capital werken samen aan innovatieve landbouw in het gebied vanaf de proeflocatie richting het noorden tot aan De Maashorst.

Evaluatie herindeling
Bij de behandeling van de voorgenomen herindeling tot gemeente Maashorst in de Tweede Kamer is destijds bijzondere aandacht gevraagd voor het draagvlak in de kernen Schaijk en Reek. Als gevolg heeft de Kamer daarom zijn instemming aangevuld met de voorwaarde dat in 2024 een evaluatie moet plaatsvinden van het functioneren van onze nieuwe gemeente. In opdracht van het ministerie van BZK is adviesbureau Berenschot in 2022 gestart met de voorbereiding van die evaluatie. Die evaluatie kent drie fases:

1. Voorbereiding / ontwerp (april – juni 2022): Berenschot heeft input verzameld voor het ontwerp van de uiteindelijke evaluatie door interviews met de burgemeester en wethouders, de gemeentesecretaris, de griffier en enkele vertegenwoordigers van inwoners (via de dorpsraden/gebiedsplatforms). Ook is het bureau te rade gegaan bij de gemeenteraad, het ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Noord-Brabant.
2. Nulmeting (juli – september 2022): In deze fase heeft Berenschot een eerste ‘meting’ gedaan, op basis waarvan straks in 2024 de voortgang/ontwikkeling van de Maashorst in beeld kan worden gebracht. Daarvoor interviewde Berenschot diverse belanghebbenden, variërend van bestuurders en ambtenaren tot vertegenwoordigers van de zes kernen (gebiedsplatforms/dorpsraden). Daarnaast organiseerde het bureau vier bijeenkomsten met maatschappelijke en economische partijen, zoals (een afvaardiging van) de Wmo-raad/participatieraad, zorgaanbieders, (sport-, carnavals- en overige) verenigingen, onderwijsinstellingen, ondernemingsverenigingen enz. Ten slotte zijn ook opnieuw enkele raadsbijeenkomsten georganiseerd: een om informatie op te halen en later een om verzamelde beelden aan de raad terug te koppelen.
3. De uiteindelijke evaluatie vindt plaats in 2024. Berenschot evalueert dan de ontwikkeling die de gemeente Maashorst heeft doorgemaakt ten opzichte van de uitgangssituatie, en de resultaten die daarbij zijn gerealiseerd. Daarbij worden alle eerder bevraagde vertegenwoordigers opnieuw betrokken, aangevuld met een enquête voor inwoners. Ook wordt in deze fase een benchmarkanalyse uitgevoerd (= een vergelijking van Maashorst met andere gemeenten) om zicht te krijgen op de kosten en formatie van de gemeente.

Dienstverlening
Om aangesloten te blijven bij landelijke ontwikkelingen heeft het team Burgerzaken zich aangesloten bij diverse platforms, zoals Werkgroep Tegen Identeitsfraude (WTI) en bij de expertgroep van de vakapplicatie burgerzaken (CENTRIC). Daarnaast zijn ze lid van de Nederlandse Vereniging Voor Burgerzaken (NVVB) en volgen ze de ontwikkeling op hun vakgebied via de VNG .

Het onderwerp briefadres en adresonderzoek hebben we integraal opgepakt. Bijvoorbeeld in het project waarin we onderzoek doen naar permanente bewoning op vakantieparken. Dit gebeurt in samenwerking met team Veiligheid als het gaat om criminaliteit, en met team Sociaal als het gaat om situaties waarin mensen hulp nodig hebben.

Participatie
Maashorst heeft participatie hoog op de agenda staan. Samen denken, samen doen, is het uitgangspunt. Voor en met alle doelgroepen. Zo is samen met de inwoners een start gemaakt met de kernen-cv’s die in 2023 zijn vastgesteld. Het participatiebeleid is in de maak, en wordt waarschijnlijk halverwege 2023 vastgesteld.
De kennis en ervaring die we hebben opgedaan in onze participatietrajecten brengen we ook in bij de regiodeal, zodat gemeenten in onze regio van elkaar kunnen leren.

10. Bedrijfsvoering en inkomsten

De basis op orde
De gemeente Maashorst heeft een duidelijke missie en visie: we zijn ambitieus. Als organisatie willen we midden in de maatschappij staan, ondernemend zijn en lef tonen! Dit kan alleen als de basis op orde is. Pas dan  ontstaat immers ruimte voor vernieuwing en ontwikkeling.

Met ‘de basis op orde’ bedoelen we dat de bedrijfsvoering (de sturing en beheersing van de primaire en ondersteunende processen) up-to-date is. Iedere organisatie heeft immers (interne) ondersteuning nodig om haar werk goed te kunnen doen. En tot de primaire en ondersteunende processen rekenen we: personeel en organisatie, automatisering en informatisering, inkoop- en aanbestedingsprocessen, huisvesting en facilitaire zaken, juridische zaken, communicatie, financieel advies en financiële administratie. We werken aan continue verbetering van deze onderdelen, gericht op het realiseren van taken en doelen van een gemeente.

Er is in 2022 al veel van die benodigde ‘basis’ gerealiseerd. Zo hebben we onder andere de volgende stappen gezet:

• Het gemeentehuis is een gastvrije en moderne werk- en ontmoetingsplek geworden, waar op dit moment nog de puntjes-op-de-i worden gezet.
• De harmonisatie van onze informatiesystemen is afgerond en ook de basis voor het beheer van onze informatievoorziening is gereed. Het complete netwerk van de gemeente is vernieuwd. De continuïteit van de ICT is verbeterd.
• Er is een volledig nieuwe personeels- en salarisadministratie ingericht. De salarisbetaling is zonder veel problemen verlopen.
• De financiële administratie krijgt na de programmarekening 2022 nog een laatste update (2e kwartaal 2023), zodat budgetten en verantwoordelijkheden (in de diverse teams) goed met elkaar corresponderen. De nota ‘Weerstandsvermogen en Risicobeheersing’ is inmiddels vastgesteld.
• Voor onze planning- en controlcyclus hebben we een nieuwe applicatie aangeschaft.
• Een nieuwe organisatie betekent niet alleen dat beleid, processen en systemen opnieuw moeten worden opgesteld en ingericht. Het betekent ook dat er een nieuw gevoel moet ontstaan van verbondenheid, samenwerken en werken volgens dezelfde waarden. Met andere woorden: we moeten (actief) bouwen aan een nieuwe interne cultuur. In 2022 hebben we met het programma ‘Meedoen, voordoen, volhouden’ veel aandacht besteed aan samenwerking binnen én tussen de teams. Komend jaar gaan we verder met het plan van aanpak cultuur (de opzet hiervan wordt in Q1 2023 opgeleverd). In dit cultuurtraject komen de organisatiefilosofie, de kernwaarden, het dienstverleningsconcept, participatief werken en de duurzaamheidsgedachte samen.
• We hebben de medewerkerstevredenheid gemeten. Daaruit maken we op  dat we op de goede weg zijn. De aspecten waarop we nog kunnen verbeteren, pakken we op.
• De OZB belasting voor onze inwoners en bedrijven is in 2022 niet meer gestegen dan de aanpassing van de inflatiecorrectie van 1,9%.

Ook in 2023 bouwen we verder aan de nieuwe organisatie. Daarbij staan bereikbaarheid en beschikbaarheid van onze dienstverlening voorop. Daarnaast gaan we verder met het harmoniseren van onze beleidsonderdelen en werkprocessen. De werkwijze rond majeure projecten en samenwerking met de raad en inwoners zetten we voort.

Ontwikkeling Algemene Uitkering
De Algemene Uitkering (= geld dat we als gemeente van het Rijk krijgen) is onze belangrijkste inkomstenbron. Met de publicatie van de decembercirculaire 2022 hebben we voor onze gemeente € 2,5 miljoen extra aan Algemene Uitkering ontvangen. Dit is een aanzienlijke meevaller, die direct een stuk van het rekeningsaldo verklaart.
De meerjarenprognose van de Algemene Uitkering laat voor gemeenten helaas een minder rooskleurig beeld zien. Dit komt doordat er geen nieuw kabinetsbeleid voor na 2026 is verwerkt in de prognose van de Algemene Uitkering. Het is nu dus nog onzeker wat er na 2026 zal gebeuren. In de voorbereiding op de Kadernota 2024 zullen we uitgebreider stilstaan bij de ontwikkeling van de Algemene Uitkering. In de meicirculaire’23 verwachten we in ieder geval compensatie voor de loon- en prijsontwikkelingen. En hopelijk een structurele financiële oplossing voor de tekorten op Jeugdzorg.

Het positief saldo na resultaatbestemming vloeit terug in de algemene reserve.