Analyse jaarrekeningresultaat in cijfers

Realisatie IKC-West (incidenteel voordeel € 173.000)

De realisatie van de nieuwbouw IKC West Uden heeft vertraging opgelopen. Hierdoor zijn begrote uitgaven (zoals de kapitaallasten, de eigenaarslasten en inhaalafschrijving) nog niet gerealiseerd en vallen deze incidenteel vrij in 2022.

Sportaccommodaties (incidenteel voordeel € 112.000)

In het taakveld Sportaccommodaties is in totaal een voordeel van € 112.000 te melden. Investeringen zoals o.a. Sport en Spel Reek,  sportaccommodatie Red Sox en renovatie Moleneind hebben niet plaatsgevonden. Omdat de investeringen wel begroot waren, maar niet besteed zijn, is een onderuitputting op de kapitaallasten ontstaan (€ 172.000). Het later realiseren van investeringen heeft daarnaast een nadelig effect ten opzichte van begroting omdat minder bijdrage vanuit de SPUK (BTW-teruggifte) ter grootte van € 51.000 is ontvangen waardoor het totale effect vanuit uitgestelde investeringen €121.000 bedraagt.

Openbaar groen en (openlucht) recreatie (incidenteel voordeel € 175.000

Het budget natuurgebied De Maashorst is niet volledig uitgegeven vanwege focus op governance en planvorming (voordeel € 321.277). Verder is er op het gebied van openbaar groen een duidelijke tendens dat de kosten voor de uitvoering van de diverse werken oplopen en ook de kosten voor schadeherstelwerkzaamheden oplopen (nadeel € 155.990)

Welzijnswerk (incidenteel voordeel € 304.000)):
Dit voordeel wordt voornamelijk door minder kosten voor Ondersteuning Jeugd (€ 261.000). Voor Ondersteuning Jeugd is in 2022, op basis van ervaringen in eerdere jaren, de keuze gemaakt om minder trajecten individuele dienstverlening jeugd af te nemen bij ONS welzijn dan voorheen. Het resterende budget is separaat gehouden om eventuele aparte hulpvragen als gemeente op te kunnen pakken. Dit bleek slechts in 2022  in beperkte mate nodig te zijn. Op basis van deze ervaring is voor 2023 daarom de keuze gemaakt om de beschikbare middelen anders te benutten, namelijk voor de inzet van preventiewerkers jeugd in alle kernen van de gemeente. Hier is sprake van een incidenteel voordeel 2022.

Project huisvesting Oekraïne (incidenteel voordeel € 2.361.000)

Bij aanvang van het project is een eerste inschatting gemaakt van de te verwachte kosten en vergoeding vanuit het Rijk. De exacte hoogte van de vergoeding is pas bij de jaarrekening 2022 duidelijk geworden. Gemeente Maashorst maakt voor het Oekraïne-project, net als andere gemeenten in ons land, gebruik van een normvergoeding van het Rijk. De normvergoeding is gebaseerd op het aantal gerealiseerde opvangplekken en niet op het aantal bezette bedden. De kosten hangen deels samen met het aantal gerealiseerde bedden en deels met het aantal bezette bedden. In 2022 is de bezettingsgraad gemiddeld nog relatief laag gebleven (circa 55%), waardoor de kosten zijn achtergebleven bij de vergoeding. Bij een volledige bezetting zullen de kosten naar verwachting de vergoeding juist overstijgen. Daarnaast zijn als gevolg van dit project andere werkzaamheden uitgesteld of (tijdelijk) vervallen. De verwachting is dat er in 2023 werk ingehaald zal moeten worden, waarbij die kosten dan alsnog voor rekening van dit project gaan vallen. Daarom wordt voorgesteld om het overschot € 2.361K te behouden voor het project en bij de jaarrekening 2022 d.m.v. resultaatbepaling en resultaatbestemming over te hevelen naar 2023.

Binnen het taakveld Inkomensregelingen (inclusief armoedebeleid) zijn drie regelingen met een incidenteel voordeel van meer dan € 100.000

1. P-wet inkomensregelingen (€ 688.000): Het aantal aanvragen c.q. toekenningen voor de inkomensregelingen Algemene Bijstand, Ioaw, Ioaz, Bbz en Loonkostensubsidie wisselt jaarlijks en is (mede) afhankelijk van de economische situatie. Uitgaven kunnen daardoor door de jaren heen fluctueren en worden gedekt uit de door het Rijk beschikbaar gestelde Gebundelde Uitkering. Ook de hoogte van deze Gebundelde Uitkering fluctueert door de jaren heen en is o.a. van macro-economische ontwikkelingen afhankelijk. Voor- of nadelen komen ten laste van de exploitatie van de gemeente. In 2022 was de ontwikkeling van het totale klantenbestand Algemene Bijstand, Ioaw, Ioaz, Bbz redelijk stabiel met 662 cliënten aan het begin van het jaar tot 667 aan het einde van het jaar. Het aantal cliënten met een loonkostensubsidie is in 2022 gestegen van 154 cliënten naar 179 cliënten. Per saldo kan op de inkomensregelingen een incidenteel voordeel van € 529K worden ingeboekt. Dit voordeel kan met incidenteel € 43K worden verhoogd door een positieve waardering van het debiteurenbestand inkomensregelingen. Het debiteurenbestand wordt jaarlijks bij het opmaken van de jaarrekening op inbaarheid beoordeeld en bijgesteld. Tot slot zijn in 2022 de administratieve processen rondom BBZ Kapitaalverstrekkingen van voormalig gemeente Landerd en de voormalige gemeente Uden verder geharmoniseerd en op elkaar afgestemd, wat per saldo tot incidentele vrijval heeft geleid (€ 116K voordeel incidenteel).

2. Project eenmalige energietoeslag (€ 291.000 nadeel): De Regeling Eénmalige Energietoeslag 2022 heeft een enorm bereik gekend. Het verwachte aantal van 2.300 aanvragers werd overtroffen en uiteindelijk hebben ruim 2.530 inwoners een Eénmalige Energietoeslag van € 1.300 ontvangen in 2022. Het budget is daardoor met € 291K overschreden (incidenteel). Bij het opstellen van het voorstel werd nog rekening gehouden met een benodigd budget van € 3,1 mln. Uiteindelijk is via de Algemene Uitkering een bijdrage van het Rijk van € 3,8 mln voor de Eénmalige Energietoeslag en de uitvoeringskosten ontvangen.

3. Project Tijdelijke ondersteuning zelfstandige ondernemers TOZO (€ 208.000): Ten tijde van de coronapandemie heeft de Rijksoverheid de TOZO-regeling voor zelfstandige ondernemers opengesteld welke door de gemeenten in Nederland uitgevoerd. In 2022 was deze regeling niet meer van kracht en konden er ook geen nieuwe aanvragen meer ingediend worden. Het positieve resultaat 2022 van € 208K wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere uitvoeringskosten dan begroot. Deze begroting was gebaseerd op een normbedrag per verstrekking welke door het Rijk beschikbaar is gesteld voor de inzet van eigen personeel en zo nodig voor externe ondersteuning. De gemeente Maashorst heeft alleen de out of pocket kosten voor externe ondersteuning ten laste van dit budget gebracht. Omdat er geen nieuwe ondernemers meer kunnen toetreden en de werkzaamheden opgevangen kunnen worden binnen de reguliere formatie melden we hier een incidenteel voordeel.

Begeleidende en arbeidsparticipatie (incidenteel voordeel € 500.000) Dit voordeel is als volgt samengesteld:

P-Wet Re-integratie klassiek en begeleiding (€ 230.000): In de 2e afwijkingenrapportage 2022 is melding gemaakt dat o.a. door de krappe arbeidsmarkt kandidaten sneller bemiddeld worden naar werk en dat er minder re-integratietrajecten worden ingezet, en ook minder lang duren. Daarnaast was de instroom van nieuwe kandidaten lager door een positieve ontwikkeling van het klantenbestand. Met name door deze ontwikkeling is ten opzichte van de eerdere raming het voordeel bij het opmaken van de jaarrekening € 230K groter (incidenteel). 
WMO-dagbesteding: (€ 270.000): Binnen de Wmo is er sprake van achterstanden door enerzijds een personeelstekort bij aanbieders waardoor in sommige gevallen later wordt gestart met de zorg of niet altijd alle beschikte zorg ook daadwerkelijk (volledig) kan worden verzilverd. In 2022 bedroeg het uitnuttingspercentage 85,6% ten aanzien van Wmo ZIN Dagbesteding. Wanneer 100% was verzilverd zouden de uitgaven ongeveer € 240K hoger zijn uitgevallen. Daarnaast is er als gevolg van achterstanden binnen de werkvoorraden binnen de gemeente zelf ook achterstanden op de verwerking van Wmo aanvragen. Op 7 maart 2023 is er een Plan van Aanpak door het College goedgekeurd om deze achterstanden in te lopen. Als gevolg van bovenstaande oorzaken kunnen we het resultaat van € 270K (voordeel) als incidenteel aanmerken.

Maatwerk Dienstverlening 18+ (incidenteel voordeel € 784.000

WMO-Hulp bij het huishouden (incidenteel voordeel € 552.000) In 2022 zijn er bij aanbieders Wmo Hulp bij het huishouden (Hbh) door personeelstekorten wachtlijsten ontstaan en is er ten opzichte van de afgegeven beschikkingen minder werkelijke ureninzet geweest. Omdat het lopende contract (van voormalig gemeente Uden) een PxQ contract betreft leidt dat direct tot minder uitgaven. Op basis van een bestandanalyse zien we dat het uitnuttingspercentage in 2022 maar 76% bedraagt, terwijl dit de afgelopen jaren gemiddeld rond de 95% lag. Dit huidige Wmo Hbh contract loopt tot 1 januari 2024. De onderhanden zijnde aanbesteding zal echter een andere systematiek gaan kennen en op basis van de aanbestedingsresultaten en de nieuwe systematiek zal het budget opnieuw beoordeeld worden. Daarnaast is er als gevolg van achterstanden binnen de werkvoorraden binnen de gemeente zelf ook achterstanden op de verwerking van Wmo aanvragen. Op 7 maart 2023 is er een Plan van Aanpak door het College goedgekeurd om deze achterstanden in te lopen. In afwachting van de nieuwe aanbesteding en het inlopen van de achterstanden melden we het overschot ter hoogte van € 552K als een incidenteel voordeel.

Het overig saldo bestaat uit diverse kleinere verschillen, niet nader toegelicht.

Milieubeheer (incidenteel voordeel € 305.000)

Door personele wisselingen is uitvoering van het klimaatakkoord achtergebleven. In de periode 2023-2030 moeten diverse maatregelen/activiteiten georganiseerd worden. Een bedrag van € 225.000  krijgt een resultaatbestemming. De overige verschillen worden gelet op de beperkte omvang hier niet nader toegelicht.

Ruimtelijke ordening, De regeling sanering varkenshouderijen levert een incidenteel voordeel op van € 91.000. Eveneens een een incidenteel voordeel van € 91.000 door vrijval van het restantbedrag Kastanjeweg-Oost. Tenslotte is er minder personeel ingehuurd dan geraamd (incidenteel voordeel € 150.000)

Wonen en bouwen,

Omgevingsvergunningen. Door onder andere een aantal complexe aanvragen zijn er meer leges omgevingsvergunning ontvangen in 2022 (incidenteel voordeel € 237.000). Startersleningen: voordeel op interne kapitaallasten en externe rente ontvangen van starters van in totaal € 145.000. Tenslotte diverse kleinere voordelige afwijkingen van in totaal € 155.900

Bestuur, Binnen dit taakveld zijn er twee meevallers van > € 100.000: te melden;  Eenmalige meevaller vrijval voorziening pensioenen wethouders (€ 1.554.000) en het  resultaatbestemming budget herindeling (€ 240.000), 

Overhead incidenteel voordeel van € 2.991.000. Dit voordeel is als volgt te verklaren; Nog niet uitgedane uitgaven en lagere inhuur bij team IAS (€ 50.000) en doorschuiven van enkele projecten doorgeschoven naar 2023 door middel van de resultaatbestemming € 282.000. Doorbelasting urenbesteding medewerkers (€ 283.000), dekking aangiften vennootschapsbelasting vanuit algemene reserve (€ 1.738.224), nog niet uitgevoerde zaken zoals WOO, VIC. en tegemoetkoming vanuit UWV improductief personeel (samen: € 150.000), diverse mutaties kapitaallasten (€ 570.000) verbouwing gemeentehuis, uitgestelde investeringen ICT en voertuigen

Treasury incidenteel nadeel € 1.209.000, Treasury sluit het jaar af met een negatief saldo van €1.209.000. Vanwege een gewijzigde systematiek waarbij fiscale winsten in jaren naar voren gehaald zijn, moet er over de jaren 2016 t/m 2021 een fors bedrag aan Vennootschapsbelasting betaald worden (€1.826.000). In de totale looptijd van de grondexploitaties zou dat tot een kostenbesparing moeten leiden, doordat in de nabije toekomst naar verwachting fiscale verliezen gaan ontstaan.

Belastinginkomsten, incidenteel voordeel € 232.000.  Dit bedrag is veroorzaakt door schuldaflossing door een dubieuze debiteur waardoor een vrijval voorziening kon plaatsvinden ter grootte van €122.700. Daarnaast zijn bij onroerende zaakbelasting de opbrengsten hoger dan verwacht. Dit wordt met name veroorzaakt door een grotere stijging van de WOZ-waarden voor de niet-woningen dan geprognotiseerd. Dit levert een voordeel van €90.000 op.