Accommodaties (€ 172.000 nadeel):
Bij de 2e Burap 2021 van Landerd zijn de afschrijvingen van de inventaris en het pand van het nieuwe dorpshuis Zeeland (deels) afgeraamd i.v.m. latere realisatie van het project. Destijds is per abuis niet het juiste bedrag opgenomen, waardoor er nu een verschil is in begroting versus realisatie. Dit betreft een administratieve omissie waardoor nu een nadeel is van €56.7000 ten opzichte van de begroting.
Daarnaast zijn de onderhoudskosten aan de verschillende accommodaties hoger dan begroot wat een nadeel van € 79.500 oplevert. Een aantal onverwachte reparaties zijn met name voor deze overschrijding verantwoordelijk. Tevens was de ontvangen huur in het ontmoetingsplein Mellepark in 2022 onder begroting. Dit is deels veroorzaakt door de lock-down aan het begin van het jaar vanwege Corona. Ook is destijds bij het opstellen van de begroting voor Mellepark gerekend met de huurinkomsten van de KomIn (voorloper Mellepark). Er zijn echter verenigingen in de tussenliggende periode vanuit de KomIn verhuisd naar andere locaties, omdat Mellepark minder ruimte biedt. Hierdoor is er een nadeel van € 19.000. Daarnaast zijn er meer schoonmaakkosten gemaakt (nadeel van € 16.000) bij meerdere accommodaties o.a. vanwege meer verhuur aan commerciële partijen.
Project crisisnoodopvang asielzoekers (€ 0): Op verzoek vande staatssecretaris van Justitie & Veiligheid heeft gemeente Maashorst het mogelijk gemaakt om de crisisnoodopvang (CNO) Maashorst voor een langere periode open te houden dan vooraf gepland. Dat heeft logischerwijs geleid tot hogere kosten. Deze extra kosten ad. € 80K zijn volledig door het rijk vergoed.
Handhaving kinderopvang (€ 33.000): In 2022 is er sprake van een incidenteel voordeel op de kosten handhaving Kinderopvang, doordat de GGD minder inspecties bij gastouders heeft uitgevoerd dan afgesproken. Daarnaast is het aantal onvoorziene inspecties door de GGD naar aanleiding van binnengekomen signalen of lopende handhavingsdossiers in 2022 relatief laag gebleven.
Vluchtelingenwerk (€ 27.000): Op het Vluchtelingenwerk houden we in 2022 € 27K over. De uitgaven worden voor een groot deel bepaald door het aantal statushouders dat wij als gemeente moeten plaatsen. In 2022 was de taakstelling lager dan waar de begroting in voorziet. Voor het jaar 2023 is de taakstelling significant hoger dan in 2022 (heel 2022: 87 en in de 1ste helft 2023: 70), zodat geconcludeerd kan worden dat het voordeel van € 27K als incidenteel moet worden aangemerkt.
Vrijwilligerssubsidies (€ 48.000): Subsidieregeling vrijwilligersorganisaties. Mate van uitputting hangt af van aanvragen door verenigingen en stichtingen. Deze afwijking toont dat er minder subsidie is aangevraagd dan werd begroot (€ 48K). De reden hiervoor ligt hoofdzakelijk in fluctuaties in het aantal verenigingen en ontwikkelingen in het ledenbestand van deze organisaties. In afwachting van de harmonisatie van het beleid op vrijwilligerssubsidies is dit voordeel aan te merken als incidenteel.

Welzijnswerk (€ 304.000): Het voordeel op het Welzijnswerk vindt zijn oorzaak met name in een voordeel van € 27K op Opbouwwerk, een voordeel van 10K in Ondersteuning Volwassenen en een voordeel van € 261K in Ondersteuning Jeugd. Voor Opbouwwerk en Ondersteuning Volwassen wordt dit veroorzaakt doordat op basis van regionale afspraken is in 2022 echter een lagere index toegepast op de subsidiëring van ONSwelzijn dan die initieel in de gemeentebegroting is opgenomen. Dit levert op beide posten het geconstateerde voordeel op. Voor 2023 zijn de beschikbare middelen, inclusief de correcte indexering, opnieuw tegen het licht gehouden en keuzes gemaakt voor inzet in 2023. Het voordeel van 2022 betreft een incidenteel voordeel. Voor Ondersteuning Jeugd is in 2022, op basis van ervaringen in eerdere jaren, de keuze is gemaakt om minder trajecten individuele dienstverlening jeugd af te nemen bij ONSwelzijn dan voorheen. Het resterende budget is separaat gehouden om eventuele aparte hulpvragen als gemeente op te kunnen pakken. Dit bleek slechts in 2022 slechts in beperkte mate nodig te zijn. Op basis van deze ervaring is voor 2023 daarom de keuze gemaakt om de beschikbare middelen anders te benutten, namelijk voor de inzet van preventiewerkers jeugd in alle kernen van de gemeente. Ook hier is sprake van een incidenteel voordeel 2022.

Wijkverpleging (€ 16.000): De afspraken met betrekking tot wijkverpleging zijn nog niet geharmoniseerd. Op het budget van de voormalige gemeente Uden is sprake van een onderschrijding van ca. € 16K, voornamelijk veroorzaakt door het niet langer inzetten van één van de zorgaanbieders. Dit betreft een structureel voordeel.

Project huisvesting Oekraine  (€ 2.361.000): Bij aanvang van het project is een eerste inschatting gemaakt van de te verwachte kosten en de te verwachte vergoeding vanuit het Rijk. De exacte hoogte van de vergoeding is pas bij de jaarrekening 2022 duidelijk geworden. Gemeente Maashorst maakt voor het Oekraïne-project, net als andere gemeenten in ons land, gebruik van een normvergoeding van het Rijk. De normvergoeding is gebaseerd op het aantal gerealiseerde opvangplekken en niet op het aantal bezette bedden. De kosten hangen deels samen met het aantal gerealiseerde bedden en deels met het aantal bezette bedden. In 2022 is de bezettingsgraad gemiddeld nog relatief laag gebleven (circa 55%), waardoor de kosten zijn achtergebleven bij de vergoeding. Bij een volledige bezetting zullen de kosten naar verwachting de vergoeding juist overstijgen. Daarnaast zijn als gevolg van dit project andere werkzaamheden uitgesteld of (tijdelijk) vervallen. De verwachting is dat er in 2023 werk ingehaald zal moeten worden, waarbij die kosten dan alsnog voor rekening van dit project gaan vallen. Daarom wordt voorgesteld om het overschot € 2.361K te behouden voor het project en bij de jaarrekening 2022 d.m.v. resultaatbepaling en resultaatbestemming over te hevelen naar 2023.

Diverse kleine afwijkingen (voordelig € 54.000)

Moneyways maakt geldzaken en financiële problematiek in de klas bespreekbaar en vergroot het financieel bewustzijn en de financiële redzaamheid van jongeren. Tijdens de coronapandemie zijn de gastlessen van Moneyways tijdelijk gestaakt. Deze gastlessen zijn na het vervallen van de coronamaatregelen begin 2022 tot op heden niet hervat. Op dit moment wordt de de harmonisatie van het Armoedebeleid, incl. preventie/vroegsignalering voorbereid en uitgewerkt. De inzet van de gastlessen van Moneyways wordt daarbij betrokken. In afwachting van de nieuwe beleidskeuzes in 2023 wordt het overschot over 2022 van 17K vooralsnog als incidenteel aangemerkt.

Ook zijn er kleine afwijkingen te melden met een voordeel van  € 15.940.

P-wet en Gebundelde Uitkering: € 688.000

Het aantal aanvragen c.q. toekenningen voor de inkomensregelingen Algemene Bijstand, Ioaw, Ioaz, Bbz en Loonkostensubsidie wisselt jaarlijks en is (mede) afhankelijk van de economische situatie. Uitgaven kunnen daardoor door de jaren heen fluctueren en worden gedekt uit de door het Rijk beschikbaar gestelde Gebundelde Uitkering. Ook de hoogte van deze Gebundelde Uitkering fluctueert door de jaren heen en is o.a. van macro-economische ontwikkelingen afhankelijk. Voor- of nadelen komen ten laste van de exploitatie van de gemeente. In 2022 was de ontwikkeling van het totale klantenbestand Algemene Bijstand, Ioaw, Ioaz, Bbz redelijk stabiel met 662 cliënten aan het begin van het jaar tot 667 aan het einde van het jaar. Het aantal cliënten met een loonkostensubsidie is in 2022 gestegen van 154 cliënten naar 179 cliënten. Per saldo kan op de inkomensregelingen een incidenteel voordeel van € 529K worden ingeboekt. Dit voordeel kan met incidenteel € 43K worden verhoogd door een positieve waardering van het debiteurenbestand inkomensregelingen. Het debiteurenbestand wordt jaarlijks bij het opmaken van de jaarrekening op inbaarheid beoordeeld en bijgesteld. Tot slot zijn in 2022 de administratieve processen rondom BBZ Kapitaalverstrekkingen van voormalig gemeente Landerd en de voormalige gemeente Uden verder geharmoniseerd en op elkaar afgestemd, wat per saldo tot incidentele vrijval heeft geleid (€ 116K voordeel incidenteel).

Minimabeleid en bijzondere bijstand (€ 77.000): Het voordeel op het Minimabeleid wordt met name veroorzaakt door het achterblijven van de uitgaven op het Kindpakket (Sportfonds € 45K en Cultuurfonds € 27K). Ook op het Activiteitenfonds voor Volwassenen is minder beroep gedaan (€ 23K). Daarnaast zijn er nog enkele kleine posten (€ 13K). Het corona-effect is nog steeds merkbaar en de Regelingen worden nog niet ten volle benut. De Bijzondere Bijstand is hoger uitgevallen dan begroot (totaal € 31K), voornamelijk door het achterblijven op de taakstelling op de bewindvoeringskosten. Het preventieve beleid van voormalig gemeente Uden heeft in 2022 (nog) niet tot de gewenste verlaging / beperking van de instroom in de bewindvoering geleid. De harmonisatie van het Armoedebeleid, waaronder het minimabeleid voorbereid en uitgewerkt. In afwachting van de nieuwe Beleidskeuzes in 2023 wordt het overschot over 2022 van vooralsnog € 77K als incidenteel aangemerkt.
Project eenmalige energietoeslag (€ 291.000 nadeel): De Regeling Eénmalige Energietoeslag 2022 heeft een enorm bereik gekend. Het verwachte aantal van 2.300 aanvragers werd overtroffen en uiteindelijk hebben ruim 2.530 inwoners een Eénmalige Energietoeslag van € 1.300 ontvangen in 2022. Het budget is daardoor met € 291K overschreden (incidenteel). Bij het opstellen van het voorstel werd nog rekening gehouden met een benodigd budget van € 3,1 mln. Uiteindelijk is via de Algemene Uitkering een bijdrage van het Rijk van € 3,8 mln voor de Eénmalige Energietoeslag en de uitvoeringskosten ontvangen.

Project gedupeerden toeslagenproblematiek (€ 162.000): In Maashorst hebben 53 personen zich laten registreren als gedupeerde van de toeslagen-problematiek. Bij 28 daarvan is inmiddels een Plan van Aanpak opgesteld. Voor de uitvoering van deze Regeling heeft de Rijksoverheid middelen beschikbaar gesteld, gebaseerd op een normbedrag per geregistreerde / Plan van Aanpak en bedoeld ter dekking van de kosten van inzet van eigen personeel en zo nodig externe ondersteuning. Daarnaast is voor de coördinatie- en beleidskosten een aanvullend uitvoeringsbudget beschikbaar gesteld. Omdat de gemeente Maashorst de werkzaamheden heeft uitgevoerd binnen de eigen bestaande formatie en geen out of pocket kosten van inhuur heeft gemaakt resteert nog een budget € 162K. Mochten er zich in 2023 nog gedupeerden melden of vloeien er uitgaven voort uit het beperkt aantal lopende dossiers, dan kan alsnog via een Specifieke Uitkering 2023 compensatie aangevraagd worden.

Project Tijdelijke ondersteuning zelfstandige ondernemers TOZO (€ 208.000): Ten tijde van de coronapandemie heeft de Rijksoverheid de TOZO-regeling voor zelfstandige ondernemers opengesteld welke door de gemeenten in Nederland uitgevoerd. In 2022 was deze regeling niet meer van kracht en konden er ook geen nieuwe aanvragen meer ingediend worden. Het positieve resultaat 2022 van € 208K wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere uitvoeringskosten dan begroot. Deze begroting was gebaseerd op een normbedrag per verstrekking welke door het Rijk beschikbaar is gesteld voor de inzet van eigen personeel en zo nodig voor externe ondersteuning. De gemeente Maashorst heeft alleen de out of pocket kosten voor externe ondersteuning ten laste van dit budget gebracht. Omdat er geen nieuwe ondernemers meer kunnen toetreden en de werkzaamheden opgevangen kunnen worden binnen de reguliere formatie melden we hier een incidenteel voordeel.

Diverse kleine afwijkingen (voordeel € 4.021)

P-Wet Re-integratie klassiek en begeleiding (€ 230.000): In de 2e afwijkingenrapportage 2022 is melding gemaakt dat o.a. door de krappe arbeidsmarkt kandidaten sneller bemiddeld worden naar werk en dat er minder re-integratietrajecten worden ingezet, en ook minder lang duren. Daarnaast was de instroom van nieuwe kandidaten lager door een positieve ontwikkeling van het klantenbestand. Met name door deze ontwikkeling is ten opzichte van de eerdere raming het voordeel bij het opmaken van de jaarrekening € 230K groter (incidenteel). 
WMO-dagbesteding: (€ 270.000): Binnen de Wmo is er sprake van achterstanden door enerzijds een personeelstekort bij aanbieders waardoor in sommige gevallen later wordt gestart met de zorg of niet altijd alle beschikte zorg ook daadwerkelijk (volledig) kan worden verzilverd. In 2022 bedroeg het uitnuttingspercentage 85,6% ten aanzien van Wmo ZIN Dagbesteding. Wanneer 100% was verzilverd zouden de uitgaven ongeveer € 240K hoger zijn uitgevallen. Daarnaast is er als gevolg van achterstanden binnen de werkvoorraden binnen de gemeente zelf ook achterstanden op de verwerking van Wmo aanvragen. Op 7 maart 2023 is er een Plan van Aanpak door het College goedgekeurd om deze achterstanden in te lopen. Als gevolg van bovenstaande oorzaken kunnen we het resultaat van € 270K (voordeel) als incidenteel aanmerken.

WMO - Maatwerkvoorzieningen (€ 49.000): Grote individuele maatwerkaanpassingen aan de woning zijn lastig te ramen en laten door de jaren heen een grillig verloop zien. In 2022 levert dat een incidenteel voordeel in 2022 van € 14K zien. De overige individuele maatwerkvoorzieningen Wmo zijn nagenoeg conform begroting gerealiseerd (€ 6K voordeel). Voor het onderdeel Integrale Toegankelijkheid is in 2022 geen enkele aanvraag ontvangen (€ 29K voordeel ).
 

Diverse kleine afwijkingen (nadelig € 7.621)

WMO - Hulp bij het huishouden (€ 552.000): In 2022 zijn er bij aanbieders Wmo Hulp bij het huishouden (Hbh) door personeelstekorten wachtlijsten ontstaan en is er ten opzichte van de afgegeven beschikkingen minder werkelijke ureninzet geweest. Omdat het lopende contract (van voormalig gemeente Uden) een PxQ contract betreft leidt dat direct tot minder uitgaven. Op basis van een bestandanalyse zien we dat het uitnuttingspercentage in 2022 maar 76% bedraagt, terwijl dit de afgelopen jaren gemiddeld rond de 95% lag. Dit huidige Wmo Hbh contract loopt tot 1 januari 2024. De onderhanden zijnde aanbesteding zal echter een andere systematiek gaan kennen en op basis van de aanbestedingsresultaten en de nieuwe systematiek zal het budget opnieuw beoordeeld worden. Daarnaast is er als gevolg van achterstanden binnen de werkvoorraden binnen de gemeente zelf ook achterstanden op de verwerking van Wmo aanvragen. Op 7 maart 2023 is er een Plan van Aanpak door het College goedgekeurd om deze achterstanden in te lopen. In afwachting van de nieuwe aanbesteding en het inlopen van de achterstanden melden we het overschot ter hoogte van € 552K als een incidenteel voordeel. 
WMO - Begeleiding (€ 4.000): In 2022 bedraagt het resultaat op het budget voor Wmo Begeleiding (ZIN + PGB) 4K (Voordeel). We zien onderliggend echter wel dat het aantal cliënten met een indicatie in Wmo Begeleiding al sinds 2019 stijgen. Deze stijging lijkt nu in 2023 voor het eerst wat af te vlakken. Oorzaak van de eerdere explosieve stijging was vermoedelijk de invoering van het abonnementstarief en de vergrijzing i.c.m. de ontwikkeling om langer thuis te blijven wonen. In eerdere jaren zijn de stijgende uitgaven structureel bijgeraamd op basis van de werkelijke uitgaven en dit is het eerste jaar sinds 2019 dat we binnen de begroting blijven.
WMO - Begeleid wonen plus (€ 20.000): In de begroting van Maashorst is een budget van € 20K van de voormalige gemeente Landerd opgenomen voor Wmo Begeleid Wonen Plus. Dit budget is al wat langer beschibaar, maar wordt niet benut en kan om die reden structureel vrijvallen. Voor de transformatieopgave Wmo Beschermd Wonen (w.o. Wmo Begeleid Wonen Plus) is elders in de begroting budget beschikbaar.
WMO - Eigen bijdrage (€ 15.000 nadelig): De Wmo uitgaven blijven in 2022 achter bij de verwachting, o.a. omdat er wachtlijsten zijn ontstaan waardoor de Wmo uitgaven achterblijven. De eigen bijdrage kan op cliëntniveau nooit hoger zijn dan de uitgaven, wat betekent dat ook de inkomsten uit de eigen bijdrage enigzins stagneren. We zien in 2022 daarom een nadeel in de inkomsten van € 15K, vooralsnog incidenteel.
WMO - Regiotaxi (€ 43.000): Als gevolg van de coronapandemie wijkt het vervoersvolume van de Regiotaxi in 2022 nog steeds af en lijkt zich nog niet volledig te hebben hersteld. Bij de 2de afwijkingenrapportage 2022 spraken we de verwachting al uit dat het vervoersvolume ongeveer 30% lager zou uitkomen dan eerder geprognotiseerd. Een lager vervoersvolume heeft ook effect op de inkomsten van de Regiotaxi (eigen bijdrage van de gebruikers). Eerder is per saldo een voordeel van € 125K gemeld. Dit voordeel blijkt nu nog € 43K hoger te zijn. We verwachten dat het volume zich op termijn weer naar het oude niveau zal herstellen, zodat we nu uitgaan van een incidenteel voordeel. 
WMO - Uitvoeringskosten (€ 69.000): In 2022 zijn er minder medische adviezen afgegeven.  Door personeelstekorten bij de oude aanbieder zijn er minder medische adviezen afgegeven. Het contract met de aanbieder is inmiddels bij een andere partij ondergebracht. Mede hierdoor is er een positief saldo van € 69K ontstaan (incidenteel) 
 

Diverse kleine afwijkingen (voordelig € 2.158)

Gespecialiseerde jeugdhulp (€ 713.700): Op de gespecialiseerde jeugdhulp is in 2022 een voordeel behaald van totaal € 714K. Dit voordeel is voornamelijk behaald op het regionaal budgettair kader. Zo is het aantal zorgdagen in de Jeugdzorg Plus afgenomen, waardoor de kosten met € 78K zijn gedaald. Op basis van regionale solidariteitsafspraken rondom Excessieve Casuïstiek heeft de gemeente Maashorst aanspraak kunnen maken op een regionale solidariteitsbijdrage van € 138K in 2022. Dit was niet begroot. Een deel van de uitgaven Veilig Thuis konden achteraf vanuit de regionale Duvo middelen worden gefinancierd. Voor Maashorst is dat een voordeel € 34K. Met betrekking tot de regionaal georganiseerde Spoedeisende Zorg was in het regionale Budgettair Kader Jeugdzorg 2022 uit gegaan dat alle kosten door de regio zelf gedragen zouden worden. Medio 2022 werd echter duidelijk dat de kosten over meerdere partners konden worden gedeeld, wat voor Maashorst een voordeel van € 69K geeft. Gelet op de nieuwe bekostigingssystematiek Jeugd heeft er een verschuiving plaatsgevonden van regionale inzet naar lokale inzet. Mede hierdoor zijn de regionale uitvoeringskosten gedaald (voordeel € 65K). Door de harmonisatie van de werkwijze Uden/Landerd en de overgang van lumpsum financiering naar PxQ is er een voordeel van € 188K in 2022 behaald. Het resterende verschil (€ 142K) laat zich voornamelijk verklaren door dat er een verschuiving van landelijke zeer specialistische zorg naar regionaal gecontracteerde zorg heeft plaatsgevonden. Deze zorg is overwegend goedkoper. Bij het opmaken van het nieuwe budgettaire kader Jeugd 2023 (Lokaal en Regionaal) wordt beoordeeld in hoeverre middelen kunnen vrijvallen of bijgeplust moeten worden. Daarom wordt het voordeel ad. € 714K voor nu als incidenteel aangemerkt.