Veiligheid - Openbare orde en veiligheid

Ontwikkelingen

Tijdens en na de coronapandemie is een verandering opgetreden in de vormen waarin criminaliteit zich voordoet. De traditionele vormen zoals inbraken, diefstallen e.d. werden ingehaald door andere vormen van criminaliteit, zoals digitale criminaliteit en minder zichtbare criminaliteit zoals ondermijning en mensenhandel. Jeugdoverlast nam verder toe.

Daarnaast zijn de tegenstellingen in de maatschappij scherper geworden, dat was al tijdens de coronacrisis voelbaar (avondklokrellen), maar dat zet door in andere vormen van polarisatie, denk aan de boerenprotesten, de migratieproblematiek en de klimaatprotesten

Ons beleidskader wordt gevormd door het Integrale Veiligheidsplan (IVP) 2023-2026- dat op 24 november 2022 door de gemeenteraad is vastgesteld. De ambities, doelen en prioriteiten op het gebied van openbare orde en veiligheid zijn daarmee door de gemeenteraad vastgesteld. Hierbij is ook rekening gehouden met landelijke en regionale ontwikkelingen en de inbreng van ketenpartners en professionals.

Prioriteitstellingen op veiligheidsgebied

Het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 kent 5 hoofdthema’s

• Zorg en Veiligheid (Huiselijk geweld, personen met onbegrepen gedrag)
• Digitale Veiligheid (Inbreken op computers en losgeld vragen, oplichting via internet)
• Maatschappelijke onrust (polarisatie, radicalisering)
• Ondermijning (de aanpak van georganiseerde criminaliteit)
• Veilige woon- en Leefomgeving (waaronder woonoverlast en jeugdoverlast)

Voor het opstellen van het IVP is de gebiedsmonitor 2021 gebruikt en is de gebiedsplatforms om input gevraagd, daarnaast konden inwoners via de website reageren op het concept-plan.
Het IVP is uitgewerkt in een Uitvoeringsplan dat in het 3e kwartaal van 2023 door het college is vastgesteld.

Jeugdoverlast

Enkele jaren geleden is gestart met de aanpak van jeugdoverlast vanuit een overlastsituatie. Om deze specifieke situatie te beteugelen zijn verschillende mensen vanuit de gemeente, politie en jeugdwerk om tafel gaan zitten om de overlast aan te pakken. Dit lukte en de overlastsituatie hield op dat moment nagenoeg op. Later bleek dat de jeugdoverlast een veel complexer proces is waarin een groep van wisselende samenstelling overgaat van overlast gevend naar crimineel gedrag. De situatie is inmiddels zo complex geworden en er moeten zo veel verschillende partners betrokken worden, dat het aanstellen van een regievoerder complexe casuïstiek nodig is om de overlast structureel aan te pakken in plaats van incident- of gebiedsgericht. Dit is in Q2 2023 gebeurd.

Evenementen en horeca

We zien een steeds grotere vraag naar evenementen en ook een steeds groter aanbod. Als gemeente Maashorst willen we hierin ondersteunen en we willen de regionale adviezen en afspraken over professionalisering van het vergunningverleningsproces verder implementeren. Samen met organisatoren kijken we hoe we mooie evenementen kunnen neerzetten en overlast zo veel mogelijk kunnen beperken.
De tweede helft van het jaar 2023 zullen we gebruiken om het beleid op het gebied van horeca en evenementen te harmoniseren. Dit alles doen we in goed overleg met onze partners in het speelveld.

Verbetering toezicht in wijken en stimuleren buurtpreventie

Het BOA-team zet in op het verbeteren van de contacten in de wijk en het wijkgericht werken. Het stimuleren van buurtpreventie via WhatsApp-en/of Facebook-netwerken is onderdeel van de aanpak. Per dorp of wijk wordt op maat bekeken hoe dit vorm kan krijgen. Inmiddels zijn al verschillende buurtpreventieprojecten opgezet. Bedoeling is dat ook de komende jaren zoveel mogelijk initiatieven vanuit andere wijken door de gemeente (en politie) ondersteund worden, zodat langzaam maar zeker een dekkend netwerk van buurtpreventie ontstaat. De politie en de gemeente zijn bezig om de voelhorens in de wijken te verbeteren via het project Bondgenoten.

Verder krijgen de BOA’s te maken met een steeds complexer werkveld. Waar ze vroeger vooral kleine overtredingen uit de APV corrigeerden, moeten ze nu ook taken overnemen die tot voor kort uitsluitend door de politie werden uitgevoerd. Denk aan het begeleiden van het toenemend aantal demonstraties en manifestaties en controle op illegale prostitutie. Ook hebben ze een rol bij de steeds grotere en in aantal toenemende evenementen. Andere afdelingen van de gemeente maken steeds meer gebruik van de BOA’s, denk aan de controles op afval en hulp bij sociale zorg-casussen. Kortom het takenpakket van de BOA’s neemt elk jaar toe, waardoor bestaande taken en het wijkgericht werken onder druk zijn komen te staan..

Zoals aangegeven blijft de werkvraag die op de gemeentelijke boa’s afkomt jaarlijks groeien. Dit is mede ingegeven door de politie die, door formatieve krapte, wordt gedwongen te focussen op de eigen kerntaken en daarnaast wordt overspoeld met steeds weer nieuwe en omvangrijke prioriteiten en maatschappelijke opgaven. Hierdoor komt de leefbaarheid en de veiligheid onder druk te staan. De politie werkt hard aan het op sterkte brengen van de capaciteit, ook via creatieve oplossingen, maar de focus op kerntaken zal blijven bestaan. Uiteraard zijn wij voortdurend in gesprek met de politie over de inzet van de beschikbare capaciteit.

Voortzetten aanpak van criminaliteit, fraude en ondermijning

In  de afgelopen jaren is een duidelijke stijging te zien van het aantal signalen dat in het kader van integrale handhaving is geregistreerd. Het gaat dan om met name opiumwetzaken, drugs gerelateerde feiten en adresfraude. De verwachting is dat deze ontwikkeling de komende jaren doorzet en daar komen nog andere vormen van georganiseerde criminaliteit bij zoals mensenhandel, witwassen etc.

De integrale aanpak van ondermijning is gericht op het effectief verstoren van het crimineel verdienmodel. De focus ligt primair op de aanpak van productie en handel in  (synthetische) drugs, witwassen en mensenhandel. Een gezamenlijke aanpak – met een goede balans tussen preventie, zorg en repressie – is noodzakelijk om het gewenste effect te bereiken. De integrale partners worden hierin ondersteund door Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland. We richten ons in de aanpak op de volgende vier speerpunten:

• Zichtbaar effectieve interventies. Samen met onze integrale partners proberen we de crimineel daar te raken waar het pijn doet. Hierin is een belangrijke rol weggelegd voor het Interventieteam Maas & Leijgraaf (IML). Door gezamenlijke communicatie maken we de aanpak zichtbaar en vergroten we het vertrouwen in de overheid.
• Weerbare overheid. Voorop staat dat wij als overheidsorganisaties weerbaar moeten zijn tegen criminele invloeden en criminele activiteiten niet willen faciliteren. Daarom committeren we ons aan de ‘Brabantse norm weerbare overheid’ en zetten we onder meer in op bewustwording van de signalen van ondermijning, onze informatiepositie en informatiebeveiliging, integriteit en beleid en handhaving (zoals de Wet Bibob).
• Weerbare samenleving. We willen de voedingsbodem voor georganiseerde criminaliteit wegnemen door in te zetten op weerbaarheid van de samenleving. We werken aan bewustwording van de risico’s, preventie en verhoging van meldingsbereidheid bij burgers en branches. We willen dat zij criminaliteit niet (onbedoeld) faciliteren. Daarbij werken we gebiedsgericht door te onderzoeken welke branches en locaties kwetsbaar zijn en daarop met publieke- en private partners een aanpak te ontwikkelen.
• Vergroting van onze informatiepositie en expertise over ondermijning in onze gemeente. Een stevige informatiepositie en kennis van ondermijning zijn essentieel om zicht te krijgen op ondermijnende structuren en de mogelijkheden die wij en onze partners hebben om daarop te interveniëren, zowel preventief als repressief. We willen onze organisatie zo inrichten dat wij informatie optimaal kunnen benutten binnen de gemeente én in de integrale samenwerking. Daartoe organiseren wij bijvoorbeeld een Lokaal Informatieoverleg (LIO) tussen verschillende afdelingen.

Verbeteren samenwerking tussen taakvelden zorg en veiligheid

De samenwerking tussen de taakvelden zorg en veiligheid is de afgelopen jaren sterk verbeterd. De casuïstiek rondom zorg en veiligheid groeit enorm door de ontwikkelingen in de maatschappij (capaciteit zorginstanties, sociale ondersteuning, vereenzaming etc.) De (door-)ontwikkelingen in de aanpak verwarde personen en nazorg ex-gedetineerden krijgen extra aandacht. De aanpak van verwarde personen is gekoppeld aan de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (WvGGZ) en de Wet Zorg en Dwang (WZD). In verschillende casussen van bijvoorbeeld woonoverlast zien we dit onderwerp ook terugkomen.

Veilig Publieke Taak

De samenleving verruwt, omgangsvormen veranderen. Zowel in als buiten het gemeentehuis krijgen bestuurders en ambtenaren vaker te maken met agressie en onveiligheid. Het 10-puntenplan Veilig Publieke Taak (opgesteld door het RIEC, Regionaal informatie- en expertisecentrum) wordt naar verwachting in de eerste helft van 2024 ingevoerd. Dit plan biedt een uniforme aanpak tegen onrechtmatige beïnvloeding van de normale werk- en besluitvormingsprocessen en moet bestuurders en medewerkers hiertegen weerbaarder maken. Gefinancierd vanuit de Versterkingsgelden Ondermijning wordt voor het basisteam in het 3e kwartaal van 2023 een projectleider ingezet die de basis gaat leggen voor een meer weerbare overheid in 2024.

Overige ontwikkelingen

Het aantal taken op het gebied van veiligheid en openbare orde neemt toe. Ondermijnende criminaliteit, maatschappelijke onrust, mensenhandel, digitale veiligheid en Zorg en Veiligheid krijgen meer aandacht in de regio Oost-Brabant, zo blijkt uit het Regionaal Veiligheidsplan. Dat vraagt een investering in de regionale samenwerking, maar ook binnen het Basisteam Maas & Leijgraaf. Ook vraagt dit nieuwe deskundigheden. Op regionaal niveau wordt intensief samengewerkt, maar er wordt ook van de eigen organisatie steeds meer gevraagd.

Complexe en zwaardere casuïstiek neemt toe. Dit vereist een aanscherping van de adequate aanpak, door concretisering van een optimale proces- en casusregie. Hiervoor wordt een plan van aanpak gemaakt.
In het najaar doen we mee aan de landelijke Week van de Veiligheid. Gemeenten besteden in die week extra aandacht aan veiligheid om burgers bewuster te maken van het belang van een veilige omgeving.

Doelen

Wat willen we bereiken?

Een veilige woon- en leefomgeving, waar de bewoners zich prettig voelen.
Een integrale kijk op (de prioriteiten van) veiligheid en een aanpak van veiligheidsproblemen vanuit een integrale aanpak en met betrokkenheid van de inwoners.

Wat gaan we daarvoor doen?

Overzicht van acties/activiteiten:

 Actie is opgestart en de uitvoering is volgens de (bijgestelde) planning verlopen of is volledig gerealiseerd

 Er is gestart maar de planning loopt achter of de uitvoering is afwijkend

 Nog niet opgestart

	Acties / activiteiten	2023	Indicator	Toelichting
1.	Maken Integraal Veiligheidsplan 2023-2026.	2023		Vastgesteld 24-11-2022
2.	De lessen uit diverse pilots vertalen naar 'wijkgericht werken' in alle kernen en gebieden	2023		In ontwikkeling
3.	Er zijn genoeg politieagenten en boa’s die goed toegerust en zichtbaar zijn.	2023 e.v.		Is bespreekpunt in elke bestuurlijk overleg met de politie
4.	Deelnemen aan gezamenlijk integraal interventieteam Maas en Leijgraaf.	2023 e.v.		MIT is opgestart en functioneel
5.	Informatiepositie gemeente versterken door oprichting van een VIK (VeiligheidsInformatieKnooppunt).	2023		Capaciteit beschikbaar, deels nog in oprichting
6.	Implementatie van en actieplan Veilige Publieke Taak.	2023		Capaciteit per 01-11-2023 beschikbaar voor Maas en Leijgraaf
7.	Inwoners en bedrijven zijn zich bewust van de risico’s van cybercriminaliteit en weten hoe ze zich daartegen kunnen beschermen.	2023 e.v.		Informatiecampagne loopt
8.	Weerbaar maken maatschappij tegen invloeden ondermijning.	2023 e.v.		Verschillende informatietrajecten actief
9.	Er is een gezamenlijk plan van aanpak (gemeente, politie, woningbouwverenigingen en (welzijns-)partners) voor de bescherming van kwetsbare groepen.	2023		Op dit moment geen nieuwe ontwikkeling
10.	Bij sociaal maatschappelijke casuïstiek is er een integrale aanpak van de gemeente en de (welzijns-) partners.	2023		Verschillende overlegvormen actief op casuïstiek- en beleidsniveau
11.	Er is minimaal één gespecialiseerde jeugdagent te allen tijde actief in onze gemeente.	2023 e.v.		.Gerealiseerd
12.	We continueren de nauwe samenwerking tussen gemeente, politie en het jongerenwerk	2023 e.v.		Gerealiseerd, jeugdoverleg actief.
13.	Regievoerder jeugd ‘benoemen’, zodat er één aanspreekpunt is binnen de organisatie.	2023		Team veiligheid heeft een adviseur Zorg en Veiligheid met specialiteit jeugd
14.	We brengen agressie en bedreiging richting onze medewerkers en bestuurders tot een minimaal niveau. We hanteren een zerotolerancebeleid en doen altijd aangifte.	2023		Capaciteit per 01-11-2023 beschikbaar voor Maas en Leijgraaf
15.	Een meld- en registratiesysteem opzetten en bijhouden.	2023		Capaciteit per 01-11-2023 beschikbaar voor Maas en Leijgraaf

Wat mag het kosten?

Eventuele nieuwe accenten met financiële gevolgen worden onderstaand toegelicht.

(x € 1.000)

Resultaat 2e financiële afwijkingenrapportage (x € 1.000)

Samenwerkingen

• Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf
• Veiligheidsoverleg en districtelijk driehoeksoverleg

Wet- en regelgeving

De gemeente Maashorst of haar bestuursorganen handelen overeenkomstig het legitaliteitsbeginsel slechts op basis van taken en bevoegdheden die terug te vinden zijn in de Europese, landelijke of lokale wet- en regelgeving. Iedereen kan de geldende regels raadplegen.

Landelijke wet- en regelgeving

Op www.overheid.nl zijn alle geldende regels voor de gemeente Maashorst te vinden. 

Lokale wet- en regelgeving

Zoekt u een wet of regel van de gemeente Maashorst? Bijvoorbeeld een verordening of beleidsregel? Alle regelingen van de gemeente vindt u op de website Overheid.nl. De lokale regels worden overigens ook gepubliceerd op de website van de gemeente Maashorst. U kunt ze hier raadplegen.

Beleidsnotities

Een overzicht van de beleidsnotities en nota’s van de gemeente zijn eveneens opgenomen en treft u hier.