Inzicht kostendekkendheid

Dit onderdeel bevat een op hoofdlijnen inzicht in de kostendekkendheid van de leges die hoogstens kostendekkend mogen zijn. Hierbij wordt inzichtelijk gemaakt:

• hoe bij de berekening van tarieven van de heffingen bewerkstelligd wordt dat de geraamde baten de ter zake geraamde lasten niet overschrijden;
• wat de beleidsuitgangspunten zijn die ten grondslag liggen aan deze berekeningen
• hoe deze uitgangspunten bij de tariefstelling worden gehanteerd.

Er wordt onderscheid gemaakt in direct toe te rekenen kosten (zoals loonkosten, materiaalkosten etc.) en een opslag voor overhead. Omtrent overhead wordt nader ingegaan in paragraaf bedrijfsvoering.

Kostprijsberekening methode

Om de kostprijs van de diverse producten (zoals paspoorten, bouwvergunningen, etc.) te berekenen, hanteert de gemeente Maashorst de methode Activity Based Costing method (ABC methode). Dit is in onze ogen de beste en meest transparante methode.

Bij deze methode worden alle handelingen om te komen tot een prestatie onderzocht en vervolgens vermenigvuldigd met de uurprijs van een behandelend ambtenaar. Zodoende wordt van alle producten inzichtelijk gemaakt wat de gemiddelde tijdsbelasting is, en hoeveel producten er verkocht worden. 

Kruissubsidiëring

Wanneer er sprake is van veel verschillende tarieven in een verordening, zoals bij leges, hoeft de maximale kostendekkendheid niet per tarief te gelden. Zolang het maximum van 100% voor het geheel niet overschreden wordt, kan dit per tarief wel gelden. Door kruissubsidiëring is het mogelijk om de surplus aan legesontvangsten op bepaalde producten te gebruiken om het tekort aan ontvangsten op andere producten te dekken.

Uitzonderingen kruissubsidiëring

Op het uitgangspunt van verordeningsbrede kruissubsidiëring bestaan enkele uitzonderingen:

• De Europese Dienstenrichtlijn beperkt de mogelijkheden voor kruissubsidiëring bij leges die samenhangen met bedrijfsactiviteiten tot een cluster van samenhangende vergunningen.
• De wetgeving over de omgevingsvergunning gaat ervan uit dat alleen binnen de omgevingsvergunning kruissubsidiëring kan worden toegepast en niet met dienstverlening erbuiten.

Toerekenbare kosten

Om te bepalen welke kosten toerekenbaar zijn, is gebruik gemaakt van de 'Handreiking kostentoerekening leges en tarieven' (opgesteld in opdracht van het ministerie van BZK), en van het VNG kostenmodel. Er is geen wettelijk voorgeschreven lijst van toe te rekenen kosten en baten. Er zijn uitsluitend richtlijnen, waarvan een groot deel voortvloeit uit jurisprudentie. Er mogen alleen kosten worden toegerekend die direct met de dienstverlening samenhangen. Tot de toe te rekenen kosten behoren o.a.:

• directe loonkosten;
• overheadkosten*;
• directe materiaalkosten;
• perceptiekosten (kosten heffen en invorderen);
• kosten bezwaar en beroep gericht tegen de belastingheffing of belastinginvordering;
• kosten oninbaarheid;
• kosten kwijtschelding;
• BTW kosten;
• voorlichtingskosten, voor zover niet samenhangend met beleidsvoorbereiding en beleidsvaststelling;
• kosten met betrekking tot handhaving, toezicht en controle mits het hier de eerste controle op het nakomen van vergunningsverlening betreft of specifiek samenhangt met de verleende dienst, zoals de milieucontrole bij afvalstoffenheffing.

* Definitie overheadkosten volgens de 'Notitie overhead van de commissie BBV: Overheadkosten zijn de kosten die verhaald mogen worden, die weliswaar niet rechtstreeks samenhangen met de verleende dienst, maar er wel verband mee hebben.

Niet-toerekenbare kosten

De kosten die niet direct met de dienstverlening samenhangen mogen niet doorberekend worden. Het gaat hierbij onder meer om:

• kosten voor beleidsvoorbereiding;
• kosten voor handhaving, toezicht en controle, tenzij het om de bij toerekenbare kosten genoemde uitzonderingen gaat;
• kosten van inspraak- en bezwaarprocedures, met uitzondering van hetgeen bij toerekenbare kosten genoemd wordt.

Resultaten Kostendekkendheidsonderzoek Legesverordening Gemeente Maashorst

2022 moet gezien worden als een overgangsjaar. In de begroting 2022 is slechts een globale berekening gemaakt van de kostendekkendheid van de leges in verband met het ontbreken van gegevens. De komende periode moeten diverse processen vanuit de voormalige gemeenten Landerd en Uden nog geharmoniseerd gaan worden. Processen worden anders ingericht en dat heeft gevolgen voor de berekening van de kostendekkendheid van de leges. Komende periode worden projectmatig de onderliggende processen geanalyseerd en dat heeft effect op de kostendekkendheid. In mei 2023 willen wij de kostendekkendheid op basis van de juiste processen en conform geldende wetgeving berekend hebben. 

Er zijn jaarlijks een aantal momenten dat de kostendekkendheid van de leges wordt berekend; bij de begroting, de jaarrekening en bij het vaststellen van de legesverordening.

Hieronder worden de resultaten per Titel van de legesverordening gepresenteerd bij de begroting van 2023.

De kostendekkendheid van gemeente Maashorst voldoet hiermee aan de wettelijk gestelde eisen. Hieronder wordt ingezoomd op detailberekeningen per hoofdstuk van de legesverordening.

Toelichting per titel/hoofdstuk

Titel 1 Algemene dienstverlening

Onder de naam ‘secretarieleges’ wordt een aantal verschillende rechten geheven voor verstrekte diensten. De tarieventabel in titel 1 van de legesverordening kent dan ook een diversiteit aan tarieven. De tarieven voor 2023 zijn gebaseerd op die van 2022, aangepast met de inflatiecorrectie van 2,3%. Hierbij is rekening gehouden met een afronding van tarieven op 5 eurocent en voor tarieven boven € 50 op hele euro’s. Tevens zijn de uurtarieven herzien op basis van de begrotingscijfers 2023.

Bedragen in (€)

De kostendekkendheid van Titel 1 is gestegen van 88,03% in 2022 naar 92,35% (+4,32%-punt) in 2023. Dit wordt met name veroorzaakt door aanpassingen in de kostprijsberekening. Op basis van tussentijdse realisatie zijn enkele aanpassingen doorgevoerd, waardoor directe kosten gedaald zijn. 

Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning

Onder de naam ‘leges omgevingsvergunningen’ worden een aantal verschillende rechten geheven voor verstrekte diensten. De tarieventabel in titel 2 van de legesverordening kent dan ook een diversiteit aan tarieven. De tarieven voor 2023 zijn gebaseerd op de tarieven 2022, aangepast met de inflatiecorrectie van 2,3%. Hierbij is rekening gehouden met een afronding van tarieven op 5 eurocent en voor tarieven boven € 50 op hele euro’s. Tevens zijn de uurtarieven herzien op basis van de begrotingscijfers 2023. 

Bedragen in (€)

De kostendekkendheid van Titel 2 is gestegen van 84,73% in 2022 naar 86,26% (+1,53%-punt) in 2023.

Vorig jaar zijn aannames gedaan met betrekking tot het aantal omgevingsvergunningen en het concrete totaalbedrag daarbij.  Het was vanuit de voormalige gemeenten Landerd en Uden een inschatting.
Deze inschatting was lastig te maken gelet op de effecten die de Corona-periode heeft gehad op de aantallen en bedragen.
Dit jaar en komend jaar zal de concretisering van de omgevingswet zeker van invloed zijn. De leges zullen (vanwege kostendekkendheid) aangepast gaan worden als het proces van de omgevingsvergunning uitgewerkt is.

Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese Dienstenrichtlijn

De tarieven voor 2023 zijn gebaseerd op de tarieven 2022 aangepast met de inflatiecorrectie van 2,3%. Hierbij is rekening gehouden met een afronding van tarieven op 5 eurocent en voor tarieven boven € 50 op hele euro’s. Tevens zijn de uurtarieven herzien op basis van de begrotingscijfers 2023. 

Bedragen in (€)

Titel 3 is een klein onderdeel van de legesverordening die bij veel gemeenten niet kostendekkend is, in verband met de maatschappelijke betekenis ervan. 

De kostendekkendheid van Titel 3 is gestegen van 68,34% in 2022 naar 78,89% in 2023. Dit komt met name door een stijging van het tarief voor leges horeca, zoals vastgesteld in de verordening op de heffing en de invordering van leges 2022 van gemeente Maashorst.