Veiligheid - Openbare orde en veiligheid

Ontwikkelingen

De gevolgen van de coronacrisis hebben zich breed in de samenleving doen voelen en zijn voor een deel nog steeds voelbaar. De gemeente Maashorst (en diens voorgangers) heeft zoveel mogelijk samen met inwoners, bedrijven en ketenpartners opgetrokken om te staan voor een veilige en leefbare samenleving.

Tijdens en na de coronapandemie is een verandering opgetreden in de vormen waarin criminaliteit zich voordoet. De traditionele vormen zoals inbraken, diefstallen e.d. werden ingehaald door andere vormen van criminaliteit, zoals digitale criminaliteit en minder zichtbare criminaliteit zoals ondermijning en mensenhandel. Jeugdoverlast nam verder toe.

Daarnaast zijn de tegenstellingen in de maatschappij scherper geworden, dat was al tijdens de coronacrisis voelbaar (avondklokrellen), maar dat zet door in andere vormen van polarisatie, denk aan de boerenprotesten.

Prioriteitstellingen op veiligheidsgebied

De gemeenteraad heeft eind 2018 het Integraal Veiligheidsplan (IVP) vastgesteld voor 2019-2022. De destijds vastgestelde prioriteiten werden vrijwel volledig ingehaald door de actualiteit van de coronacrisis en de gevolgen daarvan. Maar toch zijn stappen gemaakt bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit, het verbeteren van veiligheid en leefbaarheid en het verbinden van zorg en veiligheid. In 2022 wordt een nieuw IVP vastgesteld voor de komende vier jaar. Daarin worden de uitkomsten meegenomen van de Veiligheidsmonitor, die in de 2e helft van 2021 gehouden is. De Veiligheidsmonitor is een enquête die breed is uitgezet onder onze inwoners, waarbij de gevoelens van veiligheid gemeten worden aan de hand van vragen over verschillende thema’s.

Jeugdoverlast

Enkele jaren geleden is gestart met de aanpak van jeugdoverlast vanuit een overlastsituatie. Om deze specifieke situatie te beteugelen zijn verschillende mensen vanuit de gemeente, politie en jeugdwerk om tafel gaan zitten om de overlast aan te pakken. Dit lukte en de overlastsituatie hield op dat moment nagenoeg op. Later bleek dat de jeugdoverlast een veel complexer proces is waarin een groep van wisselende samenstelling overgaat van overlastgevend naar crimineel gedrag. De situatie is inmiddels zo complex geworden en er moeten zo veel verschillende partners betrokken worden, dat het aanstellen van een regievoerder complexe casuïstiek nodig is om de overlast structureel aan te pakken in plaats van incident- of gebiedsgericht.

We zien de overlast toenemen en vaak heeft dat grote impact op de omgeving en samenleving. Er spelen vaak meer problemen die in combinatie met elkaar een explosieve situatie vormen en veel regie, vakkennis en doorzettingskracht vereisen. Daarvoor  is een regievoerder nodig die snel kan schakelen, informatie kan ophalen en acties kan uitzetten en monitoren in acute situaties, en dat alles in goede afstemming met de veiligheidspartners. Deze urgentie wordt naast intern, ook steeds meer extern gevoeld. De veiligheidspartners verwachten (terecht) regie van de gemeente op dit thema. Het zijn situaties waarin specifieke (vak)kennis vereist is, die we nu niet in huis hebben. Daarom willen we overgaan tot het aanstellen van een regievoerder complexe casuïstiek.

Evenementen en horeca

De voorgaande twee jaar hebben weinig evenementen plaatsgevonden en heeft onder andere de horeca te maken gehad met ingrijpende maatregelen om de coronacrisis te bestrijden. In 2022 hebben gelukkig weer veel evenementen kunnen plaatsvinden in onze gemeente. We zien een steeds grotere vraag naar evenementen en ook een steeds groter aanbod. Als gemeente Maashorst willen we hierin ondersteunen. Samen met organisatoren kijken we hoe we mooie evenementen kunnen neerzetten en overlast zo veel mogelijk kunnen beperken.

Het jaar 2023 zullen we gebruiken om het laatste beleid op het gebied van horeca en evenementen te harmoniseren. Dit alles doen we in goed overleg met onze partners in het speelveld.

Verbetering toezicht in wijken en stimuleren buurtpreventie

Het BOA-team zet in op het verbeteren van de contacten in de wijk en het wijkgericht werken. Het stimuleren van buurtpreventie via WhatsApp-en/of Facebook-netwerken is onderdeel van de aanpak. Per dorp of wijk wordt op maat bekeken hoe dit vorm kan krijgen. Inmiddels zijn al verschillende buurtpreventieprojecten opgezet. Bedoeling is dat ook de komende jaren zoveel mogelijk initiatieven vanuit andere wijken door de gemeente (en politie) ondersteund worden, zodat langzaam maar zeker een dekkend netwerk van buurtpreventie ontstaat. De politie en de gemeente zijn bezig om de voelhorens in de wijken te verbeteren via het project Bondgenoten.

Verder krijgen de BOA’s te maken met een steeds complexer werkveld. Waar ze vroeger vooral kleine overtredingen uit de APV corrigeerden, moeten ze nu ook taken van de politie overnemen. Denk aan het begeleiden van het toenemend aantal demonstraties en manifestaties en controle op illegale prostitutie. Ook hebben ze een rol bij de steeds grotere en in aantal toenemende evenementen. Ook andere afdelingen van de gemeente maken steeds meer gebruik van de BOA’s, denk aan de controles op afval en hulp bij sociale problematieken. Kortom het takenpakket van de BOA’s neemt elk jaar toe, waardoor bestaande taken en het wijkgericht werken niet of onvoldoende kunnen worden uitgevoerd.

Voor de BOA-capaciteit geldt niet de gouden norm die voor wijkagenten geldt; 1 wijkagent op 5.000 inwoners. De gemeente mag dit zelf invullen aan de hand van de taken die de BOA’s hebben. In de oude gemeente Uden werd de BOA-capaciteit wel gekoppeld aan de norm voor wijkagenten. Op dit moment hebben we 6 blauwe BOA’s, 1 toezichthouder en 1 groene BOA voor het buitengebied en voor natuurgebied De Maashorst. In de praktijk blijkt dit onvoldoende te zijn om alle taken uit te voeren. Als de gemeente Maashorst een goed niveau van BOA taak- en dienstverlening in stand wil houden is een formatieve uitbreiding voor het BOA-team noodzakelijk. In deze begroting bereiden we de formatie BOA's uit ,met 1 fte. Bij de evaluatie van het functieboek en opstellen van het IVP bepalen we wat de gewenste structurele formatie is. 

Zoals aangegeven blijft de werkvraag die op de gemeentelijke boa’s afkomt jaarlijks groeien. Dit is mede ingegeven door de politie die, door formatieve krapte, wordt gedwongen te focussen op de echte kerntaken en daarnaast wordt overspoeld met steeds weer nieuwe en omvangrijke prioriteiten en maatschappelijke opgaven. Hierdoor komt de leefbaarheid en de veiligheid onder druk te staan. De politie werk hard aan het op sterkte brengen van de capaciteit, ook via creatieve oplossingen, maar de focus op kerntaken zal blijven bestaan. Uiteraard zijn wij voortdurend in gesprek met de politie over de inzet van de beschikbare capaciteit.

De voertuigen die onze BOA’s op dit moment ter beschikking hebben zijn voor de werkzaamheden in de nieuwe gemeente niet toereikend. Onze BOA’s voeren werkzaamheden uit in het gebied van de gemeenten Maashorst en Boekel. In de praktijk blijkt dat dit met het huidige aantal van twee voertuigen niet goed uit te voeren is. Daarom vragen we in 2023 om een extra voertuig voor onze BOA’s.

Voortzetten aanpak van criminaliteit, fraude en ondermijning

In  2020 en 2021 is een duidelijke stijging te zien van het aantal signalen dat in het kader van integrale handhaving is geregistreerd. Het gaat dan om met name opiumzaken, drugs gerelateerde feiten en adresfraude. De verwachting is dat deze ontwikkeling de komende jaren doorzet en daar komen nog andere vormen van georganiseerde criminaliteit bij zoals mensenhandel, witwassen etc.

Niet alle signalen kunnen worden opgepakt, de Taskforce-RIEC Brabant Zeeland is een samenwerkingsverband opgericht om de georganiseerde criminaliteit aan te pakken en beoordeelt samen met de andere veiligheidspartners welke zaken integraal opgepakt kunnen worden en welke zaken de gemeente kan oppakken.

In de basisteamdriehoek van 5 november 2021 is besloten over te gaan tot de vorming van het Interventieteam Maas & Leijgraaf (hierna IML). De gemeente Maashorst en Land van Cuijk nemen deel aan het IML. Doel van het IML is om complexe handhavingszaken in samenwerking beter en veiliger te kunnen oppakken. De aanpak van genoemde problematiek in samenwerking met relevante ketenpartners wordt daardoor verder geprofessionaliseerd en in het basisteam geüniformeerd. Dit versterkt de uitvoeringskracht van de gemeente(n). Om te komen tot goede input voor het IML zal ook de informatiepositie van de gemeente versterkt moeten worden. De aansturing van het IML ligt bij een coördinator die voor beide gemeenten werkzaam is. Met de aanstelling van deze coördinator per 1 mei 2022 is de start van het IML een feit.

Versterken informatiepositie

De invloed van (ondermijnende) criminaliteit, fraude en strafbare feiten neemt steeds meer toe, zowel landelijk, provinciaal als lokaal. De complexiteit van deze zaken neemt toe. Dit is onder andere te zien aan het aantal signalen dat binnenkomt bij de gemeente. Al deze signalen vragen om een gedegen informatieonderzoek en verdieping van de informatie en een groter inzicht in verbanden. Dit start bijvoorbeeld bij een melding van Meld Misdaad Anoniem (MMA) of adresfraude.

Om te komen tot een weerbare gemeente met een goed en leefbaar woon- en ondernemersklimaat is het van belang duurzaam te investeren in een goede informatiepositie.  Dat is essentieel om goed zicht te kunnen krijgen op wat er zich afspeelt in de gemeente, barrières op te werpen tegen personen / organisaties die inbreuk maken op de democratische waarden van onze rechtstaat en te zorgen dat de gemeente niet – onbewust – faciliterend is aan diverse vormen van fraude en criminaliteit. Het oprichten van een Veiligheidsinformatieknooppunt (VIK) is hierin een logische stap.

Het aantal informatietaken op het gebied van veiligheid en openbare orde neemt zienderogen toe. Naast ondermijnende criminaliteit worden thema’s zoals maatschappelijke onrust, radicalisering en polarisatie, mensenhandel, cybercrime en cybersecurity steeds prominenter. Maar ook de informatieondersteuning in wijkgerichte projecten, BIBOB, integrale handhaving, het Interventieteam Maas en Leijgraaf, wijkgerichte toezicht & handhaving  en in het kader van ramp- en crisisbeheersing.

Dit zorgt voor een stroom aan informatietaken, verdieping van de informatie, een groter inzicht in verbanden en analyses en dit vraagt nieuwe deskundigheden van een informatie coördinator én veiligheidsanalist. Daarom vragen we in de begroting 2023 geld voor het inrichten van een informatieknooppunt en een informatiemedewerker. Zodat we zeker weten dat veiligheidsgevoelige informatie op een vertrouwelijke en goede manier wordt verwerkt. Een goede informatiepositie is van cruciaal belang om te komen tot succesvolle betekenisvolle interventies. Goede software is essentieel om de informatie te stroomlijnen en in onderlinge samenhang te zien. Daarom gaan we over tot de aanschaf van een applicatie die dit mogelijk maakt en zorgt dat we de gegevens verwerken via alle geldende privacyregels en wetten.

Verbeteren samenwerking tussen taakvelden zorg en veiligheid

De samenwerking tussen de taakvelden zorg en veiligheid is de afgelopen jaren sterk verbeterd. De casuïstiek rondom zorg en veiligheid groeit enorm door de ontwikkelingen in de maatschappij (capaciteit zorginstanties, sociale ondersteuning, vereenzaming etc.) De (door-)ontwikkelingen in de aanpak verwarde personen en nazorg ex-gedetineerden krijgen extra aandacht. De aanpak van verwarde personen is gekoppeld aan de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (WvGGZ) en de Wet Zorg en Dwang (WZD). In verschillende casussen van bijvoorbeeld woonoverlast zien we dit onderwerp ook terugkomen.

Veilig Publieke Taak

De samenleving verruwt, omgangsvormen veranderen. Zowel in als buiten het gemeentehuis krijgen bestuurders en ambtenaren vaker te maken met agressie en onveiligheid. Het in ontwikkeling zijnde 10-puntenplan Veilig Publieke Taak (opgesteld door het RIEC, Regionaal informatie- en expertisecentrum) wordt naar verwachting in 2023 ingevoerd. Dit plan biedt een uniforme aanpak tegen onrechtmatige beïnvloeding van de normale werk- en besluitvormingsprocessen en moet bestuurders en medewerkers hiertegen weerbaarder maken.

Overige ontwikkelingen

Het aantal taken op het gebied van veiligheid en openbare orde neemt toe. Ondermijnende criminaliteit, maatschappelijke onrust, mensenhandel, digitale veiligheid en Zorg en Veiligheid krijgen meer aandacht in de regio Oost-Brabant, zo blijkt uit het Regionaal Veiligheidsplan. Dat vraagt een investering in de regionale samenwerking, maar ook binnen het Basisteam Maas & Leijgraaf. Ook vraagt dit nieuwe deskundigheden. Op regionaal niveau wordt intensief samengewerkt, maar er wordt ook van de eigen organisatie steeds meer gevraagd.

Complexe en zwaardere casuïstiek neemt toe. Dit vereist een aanscherping van de adequate aanpak, door concretisering van een optimale proces- en casusregie. Hiervoor wordt een plan van aanpak gemaakt.
In het najaar doen we mee aan de landelijke Week van de Veiligheid. Gemeenten besteden in die week extra aandacht aan veiligheid om burgers bewuster te maken van het belang van een veilige omgeving. In 2021 is bijvoorbeeld ingezoomd op bewustwording cybercrime/geldezels, overvallen en woninginbraak.

Doelen

Wat willen we bereiken?

Een veilige woon- en leefomgeving, waar de bewoners zich prettig voelen.
Een integrale kijk op (de prioriteiten van) veiligheid en een aanpak van veiligheidsproblemen vanuit een integrale aanpak en met betrokkenheid van de inwoners.

Wat gaan we daarvoor doen?

Wat mag het kosten?

In deze programmabegroting hebben we een aantal wensen met financiële gevolgen opgenomen.

(bedragen x € 1.000)

Samenwerkingen

• Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf
• Veiligheidsoverleg en districtelijk driehoeksoverleg

Wet- en regelgeving

De gemeente Maashorst of haar bestuursorganen handelen overeenkomstig het legaliteitsbeginsel slechts op basis van taken en bevoegdheden die terug te vinden zijn in de Europese, landelijke of lokale wet- en regelgeving. Iedereen kan de geldende regels raadplegen.

Landelijke wet- en regelgeving
Op www.overheid.nl zijn alle geldende regels voor de gemeente Maashorst te vinden.

Lokale wet- en regelgeving
Zoekt u een wet of regel van de gemeente Maashorst? Bijvoorbeeld een verordening of beleidsregel? Alle regelingen van de gemeente vindt u op de website Overheid.nl. De lokale regels worden overigens ook gepubliceerd op de website van de gemeente Maashorst. U kunt ze hier raadplegen.

Beleidsnotities
Een overzicht van de beleidsnotities en nota’s van de gemeente is eveneens opgenomen en vindt u hier.

Projecten

Sinds een aantal jaren leggen we ook afzonderlijk verantwoording af over de majeure projecten. Per project met een restant krediet van meer dan € 500.000 worden de aspecten planning, budget en risico toegelicht doormiddel van een stoplichtenrapportage.

Er zijn geen projecten die hieraan voldoen binnen dit taakveld.