Inzicht kostendekkendheid

Kostprijsberekening methode

Om de kostprijs van de diverse producten (zoals paspoorten, bouwvergunningen etc.) te berekenen, hanteert de gemeente Maashorst de methode Activity Based Costing method (ABC methode). Dit is in onze ogen de beste en meest transparante methode.

Bij deze methode worden alle handelingen om te komen tot een prestatie onderzocht, en vervolgens vermenigvuldigd met een uurprijs van een behandelend ambtenaar. Zodoende wordt van alle producten inzichtelijk gemaakt wat de gemiddelde tijdsbelasting is, en hoeveel producten er verkocht worden.

Kruissubsidiëring

Wanneer er sprake is van veel verschillende tarieven in een verordening, zoals bij leges, hoeft de maximale kostendekkendheid niet per tarief te gelden. Zolang het maximum van 100% voor het geheel niet overschreden wordt, kan dit per tarief wel gelden. Door kruissubsidiëring is het mogelijk om de surplus aan legesontvangsten op bepaalde producten te gebruiken om het tekort aan ontvangsten op andere producten te dekken.

Uitzonderingen kruissubsidiëring

Op het uitgangspunt van verordeningsbrede kruissubsidiëring bestaan enkele uitzonderingen:

• de Europese Dienstenrichtlijn beperkt de mogelijkheden voor kruissubsidiëring bij leges die samenhangen met bedrijfsactiviteiten tot een cluster van samenhangende vergunningen;
• de wetgeving over de omgevingsvergunning gaat ervan uit dat alleen binnen de omgevingsvergunning kruissubsidiëring kan worden toegepast en niet met dienstverlening erbuiten.

Toerekenbare kosten

Om te bepalen welke kosten toerekenbaar zijn, isgebruik gemaakt is van de “Handreiking kostentoerekening leges en tarieven” (opgesteld in opdracht van het ministerie van BZK), en van het kostenmodel van de VNG. Er is geen wettelijk voorgeschreven lijst van toe te rekenen kosten en baten. Er zijn uitsluitend richtlijnen, waarvan een groot deel voortvloeit uit jurisprudentie. Er mogen alleen kosten worden toe gerekend die direct met de dienstverlening samenhangen.

Tot de toe te rekenen kosten behoren onder andere:

• Directe loonkosten
• Overheadkosten*
• Directe materiaalkosten
• Perceptiekosten (kosten heffen en invorderen)
• Kosten bezwaar en beroep gericht tegen de belastingheffing of belastinginvordering
• Kosten oninbaarheid
• Kosten kwijtschelding
• BTW kosten
• Voorlichtingskosten, voor zover niet samenhangend met beleidsvoorbereiding en beleidsvaststelling
• Kosten met betrekking tot handhaving, toezicht en controle mits het hier de eerste controle op het nakomen van vergunningsverlening betreft of specifiek samenhangt met de verleende dienst zoals de milieucontrole bij afvalstoffenheffing.

* Definitie overheadkosten volgens de “notitie overhead van de commissie BBV”: Overheadkosten zijn de kosten die verhaald mogen worden, die weliswaar niet rechtstreeks samenhangen met de verleende dienst, maar er wel verband mee hebben.

Niet-toerekenbare kosten

De kosten die niet direct met de dienstverlening samenhangen mogen niet doorberekend worden. Het gaat hierbij om onder meer:

• Kosten voor beleidsvoorbereiding
• Kosten voor handhaving, toezicht en controle, tenzij het om de bij toerekenbare kosten genoemde uitzonderingen gaat
• Kosten van inspraak- en bezwaarprocedures, met uitzondering hetgeen bij toerekenbare kosten genoemd wordt

Resultaten Kostendekkendheidsonderzoek 2023 Legesverordening Gemeente Maashorst

Er zijn jaarlijks een aantal momenten dat de kostendekkendheid van de leges wordt berekend: bij de begroting, de jaarrekening en bij het vaststellen van de legesverordening. Hieronder worden de resultaten per titel van de legesverordening bij de jaarrekening 2023 gepresenteerd.

De kostendekkendheid van gemeente Maashorst voldoet hiermee aan de wettelijk gestelde eisen.
Als gevolg van de herindeling moesten diverse processen vanuit de voormalige gemeenten Landerd en Uden geharmoniseerd worden. Inmiddels heeft harmonisatie plaatsgevonden en de processen zijn geactualiseerd. De komende periode zal hiervan nog een verdere verfijning en optimalisatie plaatsvinden en vindt er eventuele bijsturing plaats.
Hieronder wordt ingezoomd op detailberekeningen per hoofdstuk van de legesverordening.

Toelichting per titel/hoofdstuk

Titel 1 algemene dienstverlening

Onder de naam ‘secretarieleges’ wordt een aantal verschillende rechten geheven voor verstrekte diensten. De tarieventabel in titel 1 van de legesverordening kent dan ook een diversiteit aan tarieven.

Toelichting:
De kostendekkenheid op basis van de realisatie ligt met 85,00% onder de begrote kostendekkendheid van 92,35%. Hier liggen twee belangrijke oorzaken aan ten grondslag. Enerzijds zijn in 2023 de processen geactualiseerd en hieruit is naar voren gekomen dat de werkelijke tijdsbesteding bij een aantal producten hoger is dan eerder begroot. Daarnaast is het uurtarief gestegen als gevolg van de CAO stijging, waarvan de hoogte bij de begroting 2023 nog niet bekend was. Bij legesverordening 2025 worden de tarieven heroverwogen.

Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning

* Toelichting:
De kostendekkenheid op basis van de realisatie ligt met 81,48%, onder de begrote kostendekkendheid van 86,26%. Het inventariseren van de processen betreffende titel II (omgevingsvergunning) is inmiddels afgerond en geïmplementeerd in de legesverordening 2024 maar is nog geen onderdeel van de begroting 2023. Gelet op het feit dat de wet Kwaliteitsborging nog voor een groot gedeelte tot 01-01-2025 is uitgesteld, maakt dat de effecten op de inkomsten en kosten nog niet volledig duidelijk zijn en enkel bij benadering zijn vast te stellen.

Titel 3 Europese dienstenrichtlijn

Titel 3 is een klein onderdeel van de legesverordening die bij veel gemeenten niet kostendekkend is, in verband met de maatschappelijke betekenis ervan.

Toelichting:
De kostendekkenheid op basis van de realisatie ligt met 76,36% iets onder de begrote kostendekkendheid van 78,89%. Dit komt met name doordat het uurtarief gestegen is als gevolg van de CAO stijging, waarvan de hoogte bij de begroting 2023 nog niet bekend was.